Wyrok SN z dnia 27 maja 2015 r., sygn. II CSK 483/14

Inwestor nie może uchylać się od zapłaty za wykonane prace, zasłaniając się brakiem egzemplarza umowy generalnego wykonawcy z podwykonawcą.

Gazeta Prawna nr 108/2015

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Anna Owczarek (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Wojciech Katner

SSN Marian Kocon

Protokolant Anna Banasiuk

w sprawie z powództwa A. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. przeciwko Gminie L. i V. Spółce Akcyjnej w P. w upadłości likwidacyjnej o zapłatę, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 27 maja 2015 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku częściowego Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 9 stycznia 2014 r.,

uchyla zaskarżony wyrok oraz wyrok Sądu Okręgowego w P. z dnia 11 marca 2013 r., i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jako podwykonawca, wniosła o zasądzenie solidarnie od inwestora - Gminy L. i wykonawcy - V. Spółki Akcyjnej w upadłości likwidacyjnej kwoty 1.944.072,82 zł tytułem wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane.

Sąd Okręgowy wyrokiem częściowym z dnia 11 marca 2013 r. oddalił powództwo skierowane przeciwko Gminie L. Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2014 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację powódki, podzielając ustalenia faktyczne i ocenę prawną Sądu pierwszej instancji.

Ustalono, że w dniu 10 maja 2010 r. między Gminą L. V. SA została zawarta umowa o wykonanie inwestycji "Budowa centrum edukacji i sportu w M. - etap I". W § 2 postanowiono, że zlecenie przez wykonawcę jakiejkolwiek części prac podwykonawcy wymaga uprzedniej akceptacji zamawiającego na zasadach określonych w kodeksie cywilnym. W dniu 12 lipca 2010 r. V. zawarła z Spółką z o.o. umowę o wykonanie inwestycji o tej samej nazwie i zakresie przedmiotowym z wyłączeniem wykopu, ogrodzenia placu budowy, tymczasowej drogi dojazdowej do placu budowy oraz wewnętrznego układu komunikacyjnego za wynagrodzeniem brutto 27.929.971,59 zł. Wykonawca nie wystąpił o wyrażenie zgody oraz nie przedstawił tej umowy inwestorowi. W dniu 2 sierpnia 2010 r. pracownicy A. rozpoczęli prace, które kontynuowali do 14 marca 2011 r. Kombinezony pracowników nie zawierały oznaczeń firmy, w dzienniku budowy nie ujawniono podwykonawcy. Wójt, inspektor nadzoru ze strony Gminy i jej inni przedstawiciele wielokrotnie byli na terenie budowy, rozmawiali na temat przebiegu robót m.in. z kierownikiem budowy ze strony A. Pismem z dnia 13 października 2010 r. V. zwróciła się do inwestora o zgodę na przelew wierzytelności wynikającej z umowy z dnia 10 maja 2010 r. na rzecz A., wskazując z jakiego tytułu wynika wierzytelność początkowo określona jako 22.893.419,34 zł, następnie ograniczona do 1.500.000 zł. Gmina L. wyraziła zgodę na przelew, zastrzegając jednak, że w pierwszej kolejności będzie realizować zajęcia dokonane przez komorników sądowych na podstawie tytułów wykonawczych wobec dłużnika V. Po wyrażeniu tej zgody podwykonawca realizował nadal wstrzymane wcześniej prace. W dniach 30 listopada 2010 r. i 22 lutego 2011 r. odbyła się narada przedstawicieli inwestora, wykonawcy i podwykonawcy dotycząca przyczyn opóźnienia. Powódka pismem z dnia 1 marca 2011 r. zawiadomiła wykonawcę o wstrzymaniu robót i zażądała bezzwłocznej zapłaty kwoty 2.348.000 zł, wskazując na jego niewypłacalność wynikającą ze zgłoszenia kilku wniosków o ogłoszenie upadłości, a w dniu 14 marca 2011 r. poinformowała Gminę o wstrzymaniu robót z powodu niepokojącej sytuacji finansowej V. S.A. żądając od niej, jako dłużnika solidarnego, zabezpieczenia i wypłaty należności za wykonane prace. A. odstąpiła od umowy pismem z dnia 16 marca 2011 r., a w dniu 31 marca 2011 r. przedstawiciele obu spółek przeprowadzili inwentaryzację wykonanych robót. Gmina L. odmówiła zapłaty i podniosła, że spółka V. nigdy nie wystąpiła o wymaganą zgodę na zatrudnienie podwykonawcy, co wyłącza odpowiedzialność Gminy. Postanowieniem z dnia 6 czerwca 2011 r. Sąd Rejonowy ogłosił upadłość układową spółki V., a dnia 14 grudnia 2012 r. upadłość likwidacyjną. Dnia 13 września 2011 r. V. wystąpiła przeciwko Gminie L. o zapłatę kwoty 9.458.657 zł z tytułu wynagrodzenia za wykonanie części inwestycji.