Wyrok SN z dnia 27 sierpnia 2014 r., sygn. III KRS 34/14

1. W przypadku ubiegania się kilku osób o jedno stanowisko sędziowskie wskazane jest wyjaśnienie w uzasadnieniu uchwały sytuacji poszczególnych kandydatów w aspekcie zastosowanych przez Radę kryteriów oceny. Zakres rozważań dotyczących poszczególnych kandydatów może być zróżnicowany w zależności od potrzeb, przy czym powinien on być szerszy w stosunku do kandydatów mających zbliżoną sytuację, lokujących się przy granicy rozdzielającej uchwały pozytywne dla kandydatów od uchwał negatywnych.

2. Żadne z kryteriów przyjętych przez KRS przy ocenie kandydatów do pełnienia urzędu sędziego nie ma charakteru decydującego, ani też nie jest koniecznie wymagane uszeregowanie kandydatów w oparciu o każde z nich. Decyduje ocena całościowa wynikająca z łącznego zastosowania tych kryteriów. Chociaż wyniki głosowania w kolegium i zgromadzeniu ogólnym sędziów właściwego sądu nie wiążą Krajowej Rady Sądownictwa w ocenie kandydata na wolne stanowisko sędziowskie, to jednak są one istotne z punktu widzenia art. 35 ust. 2 pkt 2 ustawy o KRS i dlatego Krajowa Rada Sądownictwa dokonując wyboru określonego kandydata powinna umotywować swój wybór, gdyby dotyczył on osoby, która uzyskała mniejsze poparcie środowiska zawodowego.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Halina Kiryło (przewodniczący)

SSN Zbigniew Korzeniowski

SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca)

w sprawie z odwołania S. N. od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa Nr .../2014 z dnia ... 2014 r. w przedmiocie przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Apelacyjnego, ogłoszonym w Monitorze Polskim, z udziałem B. N. po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 27 sierpnia 2014 r.,

w zakresie dotyczącym S. N. oraz B. N. uchyla zaskarżoną uchwałę i sprawę przekazuje Krajowej Radzie Sądownictwa do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie

Uchwałą z dnia ... 2014 r., nr .../2014, Krajowa Rada Sądownictwa - powołując się na art. 3 ust. 1 pkt 2 i art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. Nr 126, poz. 714 ze zm.; dalej jako: "ustawa o KRS") - postanowiła: przedstawić Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Apelacyjnego kandydaturę sędziego Sądu Okręgowego A. B. oraz kandydaturę dr hab. B. N. (pkt I. ppkt 1.); nie przedstawiać Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Apelacyjnego kandydatur: m. in. sędziego S. N. (pkt I. ppkt 2.). W pkt II uchwały KRS na podstawie art. 41 ustawy o KRS postanowiła umorzyć postępowanie wywołane zgłoszeniem sędziego W., sędzi R. K. oraz sędzi M. Ł. W uzasadnieniu powyższej uchwały Rada przedstawiła, że na dwa wolne stanowiska sędziowskie w Sądzie Apelacyjnym, ogłoszone w Monitorze Polskim zgłosiło się piętnastu kandydatów. B. N. w 1993 r. ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie [...] z oceną bardzo dobrą z wyróżnieniem. Od września 1993 r. odbywała studia doktoranckie w Katedrze Postępowania Karnego Uniwersytetu [...]; 22 czerwca 1998 r. uzyskała tytuł doktora nauk prawnych na podstawie obronionej w dniu 4 czerwca 1998 r. pracy doktorskiej zatytułowanej "[...]". Od 1 października 1996 r. podjęła pracę w Katedrze Postępowania Karnego Uniwersytetu [...] w charakterze asystenta a następnie adiunkta. Pracę na tej uczelni zakończyła w dniu 30 września 2002 roku. Od marca 2001 r. kandydatka podjęła pracę w [...], którą kontynuuje do dziś na stanowisku asystenta eksperta. Od 1 października 2002 r. do 30 września 2011 r. była zatrudniona w charakterze adiunkta w Katedrze Prawa Uniwersytetu Ekonomicznego. Uchwałą Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu [...] wydaną dnia 19 kwietnia 2010 r. kandydatka na podstawie oceny ogólnej dorobku naukowego oraz przedstawionej rozprawy habilitacyjnej "Postępowanie karne..." otrzymała tytuł doktora habilitowanego nauk prawnych. Od 19 września 2011 r. jest profesorem nadzwyczajnym Uczelni [...] na Wydziale Prawa w Katedrze Prawa Karnego. W okresie od września 1993 r. do września 1995 r. kandydatka odbyła aplikację sądową w Sądzie Apelacyjnym a następnie złożyła egzamin sędziowski uzyskując ocenę bardzo dobrą. W marcu 1997 r. zdała uzupełniający egzamin radcowski w Okręgowej Izbie Radców Prawnych i została wpisana na listę radców prawnych. Od stycznia do marca 1996 r. w ramach przygotowywanej rozprawy doktorskiej odbyła staż w Związkowym Sądzie Najwyższym oraz w Związkowym Sądzie Konstytucyjnym. W maju 1996 r. odbyła staż w [...] w W. Kandydatka do karty zgłoszenia dołączyła wykaz publikacji, z których jasno wynika, że jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół problematyki prawno-karnej w powiązaniu z prawem konstytucyjnym i prawem karnym europejskim. W listopadzie i grudniu 2000 r. w ramach stypendium Fundacji im. Stefana Batorego odbyła staż badawczy w Instytucie Prawa Karnego Międzynarodowego i Porównawczego w F. W lipcu i sierpniu 2004 r. oraz 2005 r. odbyła staże naukowe na Uniwersytecie w G. w Katedrze Prawa Karnego. Od czerwca do września 2007 r. w ramach stypendium uzyskanego z Centrum Europejskiego realizowała w Uniwersyteckim Instytucie Europejskim w F. grant na temat "...". Od 30 lipca do 30 sierpnia 2007 r. w ramach stypendium Komisji Europejskiej uczestniczyła w pracach szkoły letniej na Uniwersytecie w T. Od marca 2012 r. kandydatka jest wykładowcą Krajowej Szkoły [...], w której prowadzi zajęcia na aplikacji sądowej dotyczące pozakodeksowych przepisów karnych oraz zajęcia dotyczące problematyki odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, a na aplikacji prokuratorskiej zajęcia z prawa karnego. Jest członkiem dwóch stowarzyszeń naukowo-badawczych. Oceniający pracę kandydatki sędzia wizytator do spraw karnych Sądu Apelacyjnego stwierdził, że kandydatka koncentruje swoje zainteresowania wokół szeroko rozumianej problematyki karnej. Poruszane w sporządzonych przez nią opracowaniach kwestie odnoszą się przede wszystkim do zagadnień konstytucyjnych nawiązujących do szeroko rozumianego prawa karnego. Sędzia wizytator podkreślił, że kandydatka jest prawdziwym autorytetem jeżeli chodzi o kwestie związane z zagadnieniami odnoszącymi się do międzynarodowego obrotu prawnego przede wszystkim w sprawach karnych. Posiada szeroką wiedzę na temat prawa karnego innych państw, a w szczególności Republiki Federalnej Niemiec. Na szczególną uwagę zasługuje, wiedza kandydatki odnośnie zagadnień dotyczących orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Z przedłożonych rekomendacji sporządzonych przez byłych i obecnych sędziów wynika, że wiedza i zaangażowanie kandydatki zostały bardzo pozytywnie ocenione. Sędzia wizytator podkreślił, że autorami rekomendacji dla kandydatki są osoby cieszące się największym autorytetem prawniczym w Polsce. Analiza projektów różnorakich rozstrzygnięć przedstawionych przez kandydatkę wskazuje, że w sposób swobodny porusza się w różnych zagadnieniach prawnych odnoszących się do wszystkich dziedzin prawa. Sposób argumentacji przedstawiony w tych projektach wskazuje na biegłość w podejmowaniu ocen w kwestii zgodności z Konstytucją różnego rodzaju aktów prawnych. Sędzia wizytator zwrócił uwagę na to, że kandydatka ukończyła aplikację sądową uzyskując ocenę bardzo dobrą. Zdaniem sędziego wizytatora oceniana kandydatura zasługuje na rekomendowanie jej na wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie Apelacyjnym. Kolegium Sądu Apelacyjnego oceniło kandydatkę jednogłośnie pozytywnie. Zgromadzenie Przedstawicieli sędziów Apelacji [...] oddało na kandydatkę 15 głosów "za", przy 88 głosach "wstrzymujących się". Zespół członków KRS odbył w dniu ... 2014 r. posiedzenie w przedmiocie przygotowania stanowiska do rozpatrzenia i oceny na posiedzeniu Krajowej Rady Sądownictwa kandydatów na dwa wolne stanowiska sędziego Sądu Apelacyjnego ogłoszone w Monitorze Polskim.W toku przeprowadzonej narady w celu przedstawienia stanowiska w sprawie rekomendacji Krajowej Radzie Sądownictwa kandydatów na stanowisko sędziego ogłoszone powyższym obwieszczeniem uwzględniono załączoną do przekazanych Krajowej Radzie Sądownictwa wniosków uczestników postępowania dokumentację obejmującą: ocenę kwalifikacyjną kandydata, opinie przełożonych, rekomendacje, doświadczenie zawodowe, publikacje, opinię Kolegium Sądu, ocenę Zgromadzenia Ogólnego Sędziów, oceny ze studiów i z egzaminu sędziowskiego oraz inne dokumenty dołączone do karty zgłoszenia kandydata. Zespół członków KRS uznał, że zebrane materiały nie są wystarczające do zajęcia stanowiska w sprawie i postanowił zwrócić się do KRS z wnioskiem o zaproszenie na rozmowę w siedzibie KRS kandydatki B. N. Po odbyciu rozmowy z zaproszoną kandydatką w dniu ... 2014 r. zespół członków KRS uznał, że zebrane materiały są wystarczające do zajęcia stanowiska w sprawie i postanowił rekomendować Radzie na jedno z dwóch wolnych stanowisk sędziego Sądu Apelacyjnego ogłoszone w Monitorze Polskim kandydaturę sędziego M. B. Uzasadniając swój wybór na wolne stanowiska sędziowskie w przedmiotowej procedurze nominacyjnej Rada podkreśliła, że procedura wyboru kandydata na urząd sędziego ma charakter konkursowy. KRS - kierując się kryteriami ustawowymi - ma za zadanie wybrać najlepszych spośród kandydatów biorących udział w konkursie. Rada uznała, że w niniejszej procedurze konkursowej poza rekomendowaną przez zespół członków KRS kandydaturą sędziego Sądu Okręgowego M. B. zostanie przedstawiona Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie na wolne stanowisko sędziowskie także kandydatura B. N. W ocenie KRS - za dokonanym wyborem kandydatury B. N. - przemawiają wnioski płynące z opinii sędziego wizytatora i dorobek naukowy kandydatki oraz zdobyte doświadczenie w pracy. KRS wskazała, że kandydaci w osobach: sędziego W. K., sędzi R. K. oraz sędzi M. Ł. cofnęli swoje zgłoszenie na stanowisko sędziego Sądu Apelacyjnego. W konsekwencji postępowanie w zakresie powyższych kandydatur należało umorzyć jako zbędne na podstawie art. 41 ustawy o KRS (pkt II uchwały). W ocenie KRS pozostali kandydaci ubiegający się o stanowisko sędziego w Sądzie Apelacyjnym - w tym sędzia S. N. - nie wykazali się takimi osiągnięciami i przymiotami jak ocenieni rekomendowani przez Radę w niniejszej procedurze konkursowej kandydaci. KRS stwierdziła, że ogólna ocena kwalifikacji tych osób, obejmująca posiadane doświadczenie zawodowe, opinie wizytacyjne i służbowe na temat ich pracy, nie są w przypadku tych kandydatów tak dobre, jak ocena kwalifikacji sędziego M. B. oraz dr hab. B. N. W trakcie posiedzenia KRS w dniu ... 2014 r. na kandydaturę m.in.: - M. B. oddano 14 głosów "za", przy braku głosów "przeciw" i 2 głosach "wstrzymujących się", udzielając kandydaturze poparcia, - B. N. oddano 6 głosów "za", 1 głos "przeciw", przy 9 głosach "wstrzymujących się", w rezultacie czego kandydatura nie uzyskała wymaganej bezwzględnej większości głosów, - S. N. oddano 3 głosy "za", nie oddano głosów "przeciw", przy 13 głosach "wstrzymujących się", w rezultacie czego kandydatura nie uzyskała wymaganej bezwzględnej większości głosów, Wobec przedstawionych wyżej wyników głosowania przeprowadzono drugie głosowanie, w którym kandydaci uzyskali następującą liczbę głosów: - na kandydaturę B. N. oddano 9 głosów "za", 1 głos "przeciw", przy 6 głosach "wstrzymujących się" udzielając kandydaturze poparcia; - na kandydaturę B. S. oddano 6 głosów "za", 3 głosy "przeciw", przy 7 głosach "wstrzymujących się", w rezultacie czego kandydatura nie uzyskała wymaganej bezwzględnej większości głosów. Postępowanie wywołane zgłoszeniem W. K., R. K. oraz M. Ł. 16 głosami "za", przy braku głosów "przeciw" i braku głosów "wstrzymujących się" zostało umorzone jako zbędne. Powyższą uchwałę Krajowej Rady Sądownictwa - w zakresie dotyczącym przedstawienia Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku Sądu Apelacyjnego B. N.- odwołaniem do Sądu Najwyższego zaskarżył sędzia S. N. Odwołujący się zarzucił zaskarżonej uchwale naruszenie: 1. art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 60 Konstytucji RP przez niezastosowanie przy ocenie kandydatów na stanowisko sędziego Sądu Apelacyjnego reguł i kryteriów awansu, które odpowiadałyby zasadom równego dostępu do służby publicznej, równego traktowania oraz zasadom demokratycznego państwa prawa urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, w wyniku czego kandydatura odwołującego się nie została przedstawiona Prezydentowi RP w wnioskiem o powołanie na wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie Apelacyjnym, 2. art. (powinno być "§") 17 pkt 3 i 4 uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z 22 lipca 2011 r. w sprawie szczegółowego trybu działania Krajowej Rady Sądownictwa (M. P. Nr 72, poz. 712) przez nie wezwanie na posiedzenie zespołu członków KRS w dniu ... 2014 r. i nie wysłuchanie wszystkich kandydatów w sytuacji, gdy na jedno stanowisko sędziowskie zgłosił się więcej niż jeden kandydat; 3. art. 35 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o KRS przez: - zaniechanie i niedokonanie oceny kwalifikacji odwołującego się, - całkowite pominięcie, w procesie nominacji na stanowisko sędziowskie, opinii Kolegium Sądu Apelacyjnego i oceny Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Apelacyjnego w zakresie kandydatury odwołującego się; - niezastosowanie ustawowych kryteriów oceny przy ustalaniu kolejności kandydatów na liście kandydatów rekomendowanych przez nieuwzględnienie opinii Kolegium Sądu Apelacyjnego w zakresie osoby odwołującego się oraz oceny Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Apelacyjnego, a oparcie rozstrzygnięcia na przesłance pozaustawowej, jaką jest prezentacja kandydata podczas rozmowy z członkami Zespołu KRS (autoprezentacja), w wyniku czego kandydatura odwołującego się nie została przedstawiona Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie na wolne stanowisko sędziowskie; 4. art. 33 ust. 1 i ust. 2 ustawy o KRS przez brak wszechstronnego rozważenia sprawy, a mianowicie: - nie zastosowanie takich samych kryteriów wobec obu kandydatur; - brak porównania (zestawienia) ocen i kryteriów ustawowych przyjętych wobec kandydatki rekomendowanej i tych samych ocen i kryteriów ustawowych z kandydaturą odwołującego się; - naruszenie swobodnej oceny kandydatów przez brak wskazania, jak przedstawiają się dane odwołującego się w odniesieniu do zastosowanych przez Radę kryteriów; - nie zażądanie osobistego stawiennictwa na posiedzenie Rady w dniu ... 2014 r. kandydatki rekomendowanej i odwołującego się - w sytuacji, gdy rozstrzygnięcie zostało oparte na autoprezentacji - aby umożliwić wszystkim członkom KRS podjęcie decyzji w oparciu o tę przesłankę. W oparciu o powyższe zarzuty odwołujący się wniósł o uwzględnienie jego odwołania i uchylenia zaskarżonej uchwały KRS we wskazanym zakresie. W odpowiedzi na odwołanie Krajowa Rada Sądownictwa wniosła o oddalenie odwołania w całości. Odpowiedź na odwołanie wniosła również uczestnik postępowania B. N. domagając się oddalenia odwołania.