Wyrok SN z dnia 14 kwietnia 2014 r., sygn. II UK 440/13

Przepis art. 382 k.p.c. ma charakter ogólnej dyrektywy, wyrażającej istotę postępowania apelacyjnego i w zasadzie nie może stanowić samodzielnej podstawy kasacyjnej, bez równoczesnego wytknięcia naruszenia także innego przepisu regulującego postępowanie rozpoznawcze zakończone wydaniem skarżonego orzeczenia.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Romualda Spyt

SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec

w sprawie z wniosku D. K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o rentę rodzinną, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 14 kwietnia 2014 r., skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 10 kwietnia 2013 r.,

1. oddala skargę,

2. zasądza od pozwanego organu rentowego na rzecz wnioskodawczyni kwotę 120 zł (sto dwadzieścia) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2013 r., Sąd Apelacyjny zmienił, na skutek apelacji wnioskodawczyni D. K., wyrok Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w J. z dnia 18 grudnia 2012 r. w sprawie przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o rentę rodzinną oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego z dnia 4 czerwca 2012 r. i przyznał wnioskodawczyni nadal po dniu 31 maja 2012 r. prawo do renty rodzinnej. W ustalonym stanie faktycznym, wnioskodawczyni (ur. dnia 14 maja 1987 r.), od dnia 1 sierpnia 2007 r. przyznano rentę rodzinną po zmarłej matce. W dniu 26 stycznia 2011 r. wnioskodawczyni ukończyła planowo studia pierwszego stopnia na Wydziale Inżynierii Środowiska Politechniki [...], obroniła pracę dyplomową i uzyskała tytuł inżyniera. Od semestru letniego roku akademickiego 2010/2011, to jest od dnia 21 lutego 2011 r. kontynuowała naukę na magisterskich studiach stacjonarnych drugiego stopnia. Nauka odbywała się w cyklu trzech semestrów, a jej planowany termin upływał w dniu 30 września 2012 r. Organ rentowy wznowił wypłatę renty rodzinnej decyzją z dnia 8 kwietnia 2011 r. Zaskarżoną decyzją z dnia 4 czerwca 2012 r. organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do renty rodzinnej po dniu 31 maja 2012 r., po stwierdzeniu, że ukończyła ona 25 lat życia, nie kontynuując nauki w związku z urlopem dziekańskim - art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.). W tych okolicznościach, Sąd pierwszej instancji oddalił odwołanie, po ustaleniu, że w semestrze zimowym w roku akademickim 2011/2012 wnioskodawczyni nadal była studentką pierwszego roku. W ocenie tego Sądu, ostatnim rokiem studiów wnioskodawczyni był trzeci semestr. Wnioskodawczyni ukończyła 25 rok życia będąc studentką pierwszego roku studiów magisterskich - nie miała zaliczonego II semestru i przebywała na urlopie dziekańskim. Tymczasem warunkiem przedłużenia prawa do renty rodzinnej jest kontynuowanie nauki na ostatnim roku studiów ponad ograniczenie wiekowe, obiektywnie niezależne od systematyczności nauki, powtarzania semestrów, czy urlopów dziekańskich. Na skutek apelacji wnioskodawczyni, Sąd Apelacyjny zmienił wyrok Sądu pierwszej instancji, nie podzielając przyjętej przez Sąd pierwszej instancji. interpretacji art. 68 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który stanowi, w ust. 1 pkt 2, że dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia. Natomiast w ust. 2 przewidziano przedłużenie tego prawa do zakończenia ostatniego roku studiów w szkole wyższej, jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia będąc na ich ostatnim roku. Jak podkreślił Sąd drugiej instancji, powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2007 r., II UK 15/07, (OSNP 2008, nr 19-20, poz. 295), ustalenie daty, w której dziecko pobierające rentę rodzinną było na ostatnim roku studiów, w rozumieniu art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, następuje na podstawie wpisu na ostatni rok studiów dokonanego w oparciu o regulamin obowiązujący uczelnię. Prawa tego nie traci osoba ubiegająca się o rentę rodzinną, która ukończyła 25 lat w okresie wakacji studenckich, po ukończeniu nauki na przedostatnim roku studiów, a przed rozpoczęciem zajęć na ostatnim roku studiów. W ocenie Sądu drugiej instancji, z Regulaminu studiów na Politechnice, wynika, że rok akademicki rozpoczynał się na tej uczelni nie wcześniej niż 24 września i nie później niż 5 października i trwał do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia kolejnego roku akademickiego. Rok akademicki dzielił się na dwa semestry, które były tzw. okresami rozliczeniowymi - kolejno, zimowy i letni (§ 4 pkt 2 i 3 regulaminu). Zatem w przypadku wnioskodawczyni, jej pierwszy rok studiów stacjonarnych uzupełniających obejmował pierwszy semestr letni. Natomiast rok drugi, będący rokiem ostatnim, obejmował semestry drugi i trzeci. Sąd ustalił, że wnioskodawczyni uzyskała wpis na rok ostatni obejmujący drugi i trzeci semestr przed osiągnięciem 25 lat życia, a udzielenie urlopu dziekańskiego, wobec ugruntowanych poglądów orzecznictwa, nie miało znaczenia dla oceny, że wnioskodawczyni kontynuowała naukę. W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku pełnomocnik organu rentowego, zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, poprzez błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że wnioskodawczyni po ukończeniu 25 roku życia, była na ostatnim roku studiów i dlatego nadal przysługuje jej prawo do renty rodzinnej, oraz przepisów postępowania - art. 233 § 1 w związku z art. 391 § 1 k.p.c., art. 382 k.p.c. poprzez ustalenie, że pierwszy rok studiów magisterskich drugiego stopnia składał się z jednego semestru, wniósł o jego zmianę i oddalenie apelacji wnioskodawczyni, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy temu sądowi do ponownego rozpoznania. W odpowiedzi na skargę kasacyjną pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o odmowę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania ewentualnie o jej oddalenie wraz z orzeczeniem o kosztach postepowania kasacyjnego.