Wyrok SN z dnia 18 marca 2014 r., sygn. II UK 372/13

Rezygnacja z hipoteki przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rzecz sprzedaży nieruchomości przez dłużnika, bez takiego obciążenia, nie oznacza przyczynienia się wierzyciela do bezskuteczności egzekucji składek w rozumieniu art. 116 par. 1 ustawy – Ordynacja podatkowa.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)

SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)

SSA Agata Pyjas-Luty

w sprawie z wniosku J. Z. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w Z. o przeniesienie na członka zarządu odpowiedzialności za należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 marca 2014 r., skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 21 marca 2013 r.

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Pozwany organ rentowy decyzją z 19 października 2007 r., zmienioną decyzją z 11 lipca 2011 r., stwierdził odpowiedzialność odwołującej się J. Z. za składki niezapłacone przez spółkę z o.o. Zakłady Dywanów i Chodników D. w Z. w okresie od listopada 2003 r. do listopada 2005 r. Podstawą odpowiedzialności były przepisy art. 116 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r.- Ordynacja podatkowa (niżej "Op") oraz art. 31 i 32 ustawy z 13 października 1997 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (niżej "sus").

Sąd Okręgowy w Z. uwzględnił odwołanie J. Z. i wyrokiem z 27 czerwca 2012 r. zmienił decyzje pozwanego w ten sposób, że ustalił, iż nie ponosi odpowiedzialności za należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy i w kwotach szczegółowo wskazanych w zaskarżonych decyzjach. Sąd ustalił, ze spółka D. miała trudności finansowe już od 2000 r. Zgłaszane były wnioski o upadłość spółki w 2002 r. i w 2003 r., które były odrzucane lub cofane, potem w 2004 i w 2005 r., które były zwracane. J. Z. została członkiem zarządu spółki od 10 grudnia 2003 r., wcześniej była zatrudniona jako specjalista ds. prawnych. Wraz z objęciem funkcji członka zarządu wskazano jej na konieczność podjęcia niezbędnych działań zmierzających do przeprowadzenia procesu upadłości spółki. W dniu objęcia przez nią funkcji członka zarządu spółka nie posiadała już zasobów finansowych. Zaległość z tytułu składek wynosiła 514.104,63 zł. Z końcem 2003 r. wszystkim pracownikom spółki zostały wręczone wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Wniosek o upadłość spółki J. Z. złożyła 30 grudnia 2003 r. Wniosek został zwrócony, gdyż (według ustaleń) stwierdzono braki w adresach czterech wierzycieli. Braków nie udało się usunąć, albowiem część tych podmiotów już nie istniała. J. Z. doznała udaru mózgu 11 listopada 2004 r. i do maja 2005 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim. Potem była całkowicie i częściowo niezdolna do pracy. W czasie choroby podpisywała dokumenty spółki lecząc się w szpitalu. Dług składkowy spółki pozwany miał zabezpieczony hipotekami na jej nieruchomości (na kwoty 484.162,34 zł, 20.096,62 zł, 120.588,17 zł). W październiku 2004 r. pozwany udzielił promesy dotyczącej zwolnienia z zabezpieczenia hipotetycznego nieruchomości pod warunkiem przekazania mu części kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości w wysokości 270.000 zł. Spółka 19 stycznia 2005 r. sprzedała nieruchomość za 1.200.000 zł. Sąd Okręgowy stwierdził, że nieruchomość została sprzedana poniżej "realnej wartości", gdyż jej wartość "zdecydowanie przekraczała kwotę 2.000.000 zł". Z transakcji do spółki spłynęło 100.000 zł na realizację roszczeń pracowniczych.