Wyrok SN z dnia 23 października 2014 r., sygn. I CSK 728/13

Czynność dochodzenia wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i zwrotu równowartości pożytków (art. 224 § 2 i 225 k.c.) nie należy do zachowawczych w rozumieniu przepisu art. 209 k.c., gdyż jej celem nie jest ochrona prawa przed możliwym niebezpieczeństwem i nie zmierza ona do zachowania wspólnego prawa własności rzeczy; podzielić należy pogląd, że współwłaściciel nieruchomości budynkowej nie ma legitymacji do dochodzenia całości roszczeń zgłoszonych w rozpoznawanej sprawie.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)

SSN Grzegorz Misiurek

SSA Elżbieta Fijałkowska (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa Z. T. przeciwko Miastu W. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 23 października 2014 r., skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 17 maja 2013 r.,

1. oddala skargę kasacyjną;

2. zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 3 600 zł (trzy tysiące sześćset) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Powódka Z. T. domagała się zasądzenia od pozwanego Miasta W. na jej rzecz kwoty 6.763.966 zł wraz z ustawowymi odsetkami od wskazanych w pozwie kwot, składających się na dochodzoną sumę. Wyrokiem z dnia 21 listopada 2012 r. Sąd Okręgowy w W. zasądził od pozwanego Miasta W. na rzecz Z. T. kwotę 139.160,88 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 10 grudnia 2009 r. do dnia zapłaty, w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Sąd ustalił, że własność nieruchomości, położonej przy ul. S. 9 w W., przysługiwała J. A. i E. A. w równych częściach. Nieruchomość jest położona na obszarze objętym działaniem dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279 ze zm.). W wyniku rozpoznania wniosku dekretowego, decyzją z dnia 5 marca 2007 r. Prezydent Miasta W. ustanowił na 99 lat na rzecz E. W. co do udziału wynoszącego 1/2 części, Z. T. i S. A. co do udziałów wynoszących po 1/4 części, prawo użytkowania wieczystego do zabudowanego gruntu o powierzchni 520 m2, położonego przy ul. S. 9 w W., ustalił czynsz symboliczny w wysokości 1.521 zł netto, stwierdził, że na gruncie znajduje się IV-ro kondygnacyjny budynek mieszkalny wybudowany przed 1945 r., a więc spełniający warunki określone w art. 5 dekretu warszawskiego oraz stwierdził, że rozpoznanie wniosku co do pozostałej części tej nieruchomości, stanowiącej obecnie część działki ewidencyjnej nr 48/6 z obrębu 6-04-0, nastąpi odrębną decyzją. Decyzją z dnia 20 grudnia 2007 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdził nieważność decyzji Wojewody z dnia 29 października 1991 r. w części stwierdzającej nabycie przez Gminę W. z mocy prawa własności budynku mieszkalnego znajdującego się na gruncie położonym przy ul. S. 9. W dniu 30 grudnia 2008 r. Zakład Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy W. podpisał z E. W., Z. T. i S. A. protokół przekazania - przejęcia w posiadanie nieruchomości położonej przy ul. S. 9 wraz z budynkiem. Do daty podpisania protokołu przekazujący pobierał dochody oraz ponosił koszty związane z utrzymaniem nieruchomości W wyniku wykonania decyzji Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 5 marca 2007 r., aktem notarialnym z dnia 17 marca 2009 r., Miasto Stołeczne Warszawa ustanowiło na 99 lat prawo użytkowania wieczystego nieruchomości na rzecz osób i w udziałach wymienionych w tej decyzji. W latach 2001-2008 m.st. Warszawa poniosło koszty napraw i remontu budynku przy ul. S. 9 w W. Po przejęciu przez obecnych właścicieli w posiadanie nieruchomości wraz z budynkiem, budynek był i jest nadal zamieszkany przez lokatorów z czynszem regulowanym i przynosi straty. Obecni właściciele nieruchomości nie dokonali remontu ani modernizacji budynku. Stan budynku zarówno obecnie, jak i w ostatnich 10 latach, jest dostateczny. Budynek wymaga kapitalnego remontu, nie ma ciepłej wody ani centralnego ogrzewania. W budynku znajduje się 25 lokali mieszkalnych i 2 lokale użytkowe na poddaszu. Łącznie za lokale mieszkalne i użytkowe za okres od dnia 30 grudnia 1998 r. do dnia 30 grudnia 2008 r. można było uzyskać czynsz w wysokości 571.853,52 zł (117.600 zł + 454.253,52 zł) - według stawek stosowanych przez m.st. Warszawa, a według cen obecnych. Za okres od dnia 30 grudnia 1998 r. do dnia 30 grudnia 2008 r. czynsz symboliczny od gruntu przedmiotowej nieruchomości wynosi 15.210 zł. (1.521 zł x 10 lat). Sąd Okręgowy uznał, że powództwo było zasadne jedynie w części. Wskazał, że powódka wnosiła ostatecznie o zasądzenie kwoty 3.038.875 zł z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z budynku oraz kwoty 3.725.91 zł, tytułem pożytków w postaci dochodów uzyskanych i możliwych do uzyskania z przedmiotowego budynku. Sąd uznał powództwo o zapłatę kwoty 700.000 zł tytułem odszkodowania za pogorszenie budynku za nieudowodnione. Pozostałe żądania Sąd Okręgowy rozpoznał w oparciu o przepisy art. 224 - 225 k.c. Do czasu wydania decyzji odmawiającej ustanowienia prawa własności czasowej do gruntu, dotychczasowi właściciele pozostawali właścicielami odrębnego przedmiotu własności - budynku znajdującego się na gruncie, co do którego został zgłoszony wniosek o ustanowienie prawa własności czasowej.