Wyrok SN z dnia 12 lutego 2013 r., sygn. II UK 190/12

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Jerzy Kwaśniewski (przewodniczący)

SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca)

SSN Krzysztof Staryk

w sprawie z wniosku E. W. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o emeryturę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 lutego 2013 r., skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego [...] z dnia 7 lutego 2012 r.,

1. oddala skargę kasacyjną.

2. zasądza od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego na rzecz adw. M. S. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia), powiększoną o kwotę podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej wykonywanej z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 27 września 2011 r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w J. zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 maja 2011 r., w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy E. W. prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2010 r. Powyższe rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji wydał w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny: Wnioskodawca E. W., ur. 9 lipca 1949 r., udokumentował łącznie 25 lat i 7 miesięcy okresów składkowych i nieskładkowych, rozwiązał stosunek pracy, nie przystąpił do OFE. W dniu 21 grudnia 2010 r. wnioskodawca złożył w ZUS wniosek o przyznanie prawa do emerytury, który decyzją z dnia 11 maja 2011 r. wydał decyzję odmowną. Organ rentowy nie uwzględnił wnioskodawcy okresów do pracy w warunkach szczególnych w okresach: od 15 grudnia 1974 r. do 31 lipca 1977 r. na stanowisku robotnik załadunkowy i wyładunkowy; od 1 sierpnia 1974 r. do 11 września 1977 r. robotnik załadunkowy i wyładunkowy, operator wózka akumulatorowego; od 12 września 1977 r. do 1 marca 1983 r. na stanowisku pilarza - wszystkie te okresy wynikały z zatrudnienia w Zakładach Płyt Pilśniowych w Ś. Organ rentowy swoje stanowisko uzasadnił tym, że w zarządzeniu ministra resortowego stanowisko - robotnik załadunkowy i wyładunkowy - wymienione jest jako "prace przy zrywce i wywózce drewna z lasu", natomiast z przedłożonych dokumentów nie wynika taki charakter pracy. Stanowisko "pilarz" w zarządzeniu wymienione jest jako "prace drwali - pilarz wyrzynacz drewna okrągłego", natomiast zgodnie z przedłożonymi dokumentami i złożonym oświadczeniem wnioskodawca nie pracował jako drwal tylko jako pilarz przy wycinaniu płyt pilśniowych i klejowych pod wiatą. Od 15 grudnia 1974 r praca wnioskodawcy polegała na wyładunku bali drewnianych na bocznicy kolejowej. Po uzyskaniu uprawnień do kierowania wózkiem akumulatorowym wnioskodawca dodatkowo rozwoził drewno z bocznicy kolejowej na terenie zakładu. Przewoził również płyty wyciągnięte z prasy i dowoził je na stanowiska płyt formatowych. Płyty wyciągnięte z prasy były gorące, klejenie płyt odbywało się na gorąco. Od 1977 r. E. W. wykonywał pracę pilarza. Polegała ona na pocięciu płyt pilśniowych, porowatych i laminowanych o dużych parametrach na mniejsze, zgrzewano je w temperaturze około 120°C i je docinano. Nadto do obowiązków wnioskodawcy należało klejenie płyt i wyjmowanie ich z pras. Uciążliwość tych prac polegała głównie na bezpośrednim i stałym kontakcie z dużym zapyleniem, oparami chemicznymi związanymi z wykonywaniem klejenia płyt pilśniowych w wysokiej temperaturze. Wszystkie prace cięcia, klejenia, prasowania w wysokiej temperaturze odbywały się na jednej hali produkcyjnej. Praca odbywała się początkowo w systemie trzyzmianowym później dwuzmianowym. Z tytułu wykonywania tej pracy wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia otrzymywał dodatek za wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, posiłki regeneracyjny oraz mleko. W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji, powołując art. 184 ust. 1 i 2, art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz § 4 ust. 1, § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szcze-gólnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), przyjął, że aczkolwiek przedłożona przez wnioskodawcę dokumentacja nie pozwalała na zaliczenie spornego okresu pracy do pracy w warunkach szczególnych, a stanowiska robotnika załadunkowego i wyładunkowego, operatora wózka akumulatorowego, pilarza, trasera według nazwy nie były wymienione w powołanym wyżej rozporządzeniu, jak również w zarządzeniu Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 31 marca 1988 r., to w ocenie Sądu pierwszej instancji o pracy w warunkach szczególnych nie decyduje nazwa stanowiska, ile raczej rzeczywisty charakter wykonywanych prac. Prace te można przypisać do wykazu A działu VI pkt 4 poz. 42 i 43 wskazanego wyżej zarządzenia. Z kolei charakter pracy wnioskodawcy na stanowisku pilarza i trasera w okresie od 12 września 1977 r. do 1 marca 1983 r., w ocenie Sądu Okręgowego ze względu na wykonywanie takich czynności, jak: przycinanie płyt pilśniowych świeżo klejonych na gorąco w temperaturze około 120°C, wyjmowanie płyt z pras i ich transport do magazynu, odbywały się na jednej hali produkcyjnej, w której panowała wysoka temperatura, kurz, odór związków chemicznych wydzielony z klejonych płyt, stanowił o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach.