Wyrok SN z dnia 12 lipca 2011 r., sygn. II UK 378/10

Podleganie przez syndyka obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności pozarolniczej do dnia zaprzestania jej wykonywania w rozumieniu art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) należy odnosić do okresu sprawowania funkcji syndyka, a nie do faktycznego wykonywania przez niego określonych czynności w toku postępowania upadłościowego.

Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Katarzyna Gonera, Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 lipca 2011 r. sprawy z wniosku Ewy P. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych- Oddziałowi w P. o podleganie ubezpieczeniu społecznemu, na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 maja 2009 r. [...]

oddalił skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Płocku wyrokiem z dnia 23 września 2009 r. oddalił odwołanie Ewy P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w P. z dnia 23 kwietnia 2008 r. w zakresie, w jakim ustalono podleganie wnioskodawczyni ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania pozarolniczej działalności w okresach 30 grudnia 1999 r. do 31 maja 2000 r., od 1 lipca do 8 września 2000 r., od 10 września 2000 r. do 1 marca 2002 r., od 3 marca do 30 listopada 2002 r. oraz od 1 stycznia 2003 r. do 10 maja 2005 r.

Sąd Okręgowy ustalił, że w spornych okresach wnioskodawczyni pełniła funkcję syndyka: 1. firmy W. S. w okresie od 21 września 1999 r. do 19 grudnia 2001 r., 2. Gminnej Spółdzielni w S. z siedzibą w G. w okresie od 13 lutego 2001 r. do 24 czerwca 2003 r., 3. S. w C. w okresie od 5 kwietnia 2001 r. do 24 czerwca 2003 r. oraz 4. Zakładów Wytwórczych Urządzeń Wodociągowych w M. w okresie od 7 lutego 2002 r. do 10 maja 2005 r.

Dokonując interpretacji znajdujących zastosowanie w sprawie: 1. art. 14 § 5 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe (jednolity tekst: Dz.U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512 ze zm., powoływanego dalej jako rozporządzenie z 1934 r.), zgodnie z którym w zakresie ubezpieczeń społecznych do syndyków i członków ich rodzin stosuje się przepisy o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin, 2. obowiązującego od 1 października 2003 r. przepisu art. 157 ust. 4 ustawy z dnia 18 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm., powoływanej dalej jako Prawo upadłościowe), w myśl którego syndyk, nadzorca sądowy, zarządca będący osobą fizyczną jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Sąd Okręgowy uznał, że nakazują one stosować do syndyka przepisy o ubezpieczeniu społecznym, przez które należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm., powoływanej dalej jako ustawa systemowa). W ocenie Sądu pierwszej instancji, syndyk nie może wykazywać okresów faktycznego niewykonywania obowiązków na potrzeby zwolnienia się z obowiązku ubezpieczeń społecznych. Ustawodawca, nakładając w art. 14 § 5 rozporządzenia z 1934 r. oraz w art. 157 ust. 4 Prawa upadłościowego obowiązek odpowiedniego stosowania wobec syndyka przepisów o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin, zastosował fikcję prawną, która przesądzała o podleganiu przez syndyka obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Przepisy te obejmowały więc jedynie kwestie ubezpieczeń społecznych, z uwzględnieniem odrębności funkcji syndyka od konstrukcji prawnej osoby prowadzącej działalność gospodarczą (przedsiębiorcy). Oznacza to, że wobec syndyków nie można stosować wszystkich rozwiązań właściwych dla osób prowadzących działalność gospodarczą, w tym w zakresie możliwości wykazywania okresów faktycznych przerw w prowadzeniu tej działalności na potrzeby ustalania obowiązku ubezpieczeniowego.