Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 27 czerwca 2007 r., sygn. III CZP 152/06

Prezes SN Tadeusz Ereciński (przewodniczący), Sędzia SN Mirosław Bączyk, Sędzia SN Stanisław Dąbrowski, Sędzia SN Henryk Pietrzkowski, Sędzia SN Tadeusz Wiśniewski (sprawozdawca),Sędzia SN Hubert Wrzeszcz, Sędzia SN Mirosława Wysocka

Sąd Najwyższy na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 27 czerwca 2007 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Jana Szewczyka, na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego przez Rzecznika Praw Obywatelskich we wniosku z dnia 23 listopada 2006 r.:

„Czy w sprawach dotyczących ostatecznych rozstrzygnięć organów Fundacji "Polsko-Niemieckie Pojednanie" w przedmiocie przyznania świadczenia pieniężnego ofiarom represji nazistowskich dopuszczalna jest droga sądowa?"

podjął uchwałę:

Dopuszczalna jest droga sądowa w sprawie, w której powód - ze względu na niekorzystne dla niego rozstrzygnięcie Fundacji "Polsko-Niemieckie Pojednanie" - dochodzi świadczenia pieniężnego z tytułu represji nazistowskich.  

Uzasadnienie

Rzecznik Praw Obywatelskich, powołując się na art. 16 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147) w związku z art. 60 § 2 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.), przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia przytoczone na wstępie zagadnienie prawne. Wystąpienie z tym zagadnieniem wnioskodawca uzasadnił następującymi względami.

Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie” (dalej: "Fundacja"), po rozpatrzeniu skierowanego do niej wniosku, doręcza zainteresowanemu decyzję o przyznaniu bądź odmowie przyznania świadczenia, z tym że decyzja pozytywna ma jedynie formę zawiadomienia uprawniającego do odbioru środków pieniężnych. Od decyzji negatywnych przysługuje odwołanie do Odwoławczej Komisji Weryfikacyjnej Fundacji, której rozstrzygnięcie jest ostateczne. W związku z tymi decyzjami (rozstrzygnięciami) już od początku funkcjonowania Fundacji istniała wątpliwość, czy decyzje te podlegają kontroli sądowej. W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że w sprawach tego rodzaju nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego, natomiast w orzecznictwie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego uznaje się niedopuszczalność drogi sądowej w sprawach związanych z kontrolą działań Fundacji. W rezultacie, rozstrzygnięcia Fundacji w ogóle nie podlegają nadzorowi ze strony jakiegokolwiek sądu.