Wyrok SN z dnia 13 kwietnia 2005 r. sygn. II PK 225/04

Przewidziane w § 11 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 sierpnia 1997 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy do celów rentowych (Dz.U. Nr 99, poz. 612 ze zm.) prawo głównego lekarza orzecznika oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do kontroli orzeczeń lekarzy orzeczników pod względem merytorycznym i formalnym odnosi się do już wydanych orzeczeń, natomiast nie obejmuje uprawnienia do ingerencji w proces wydawania orzeczenia w formie poleceń wiążących lekarza orzecznika.

Przewodniczący SSN Zbigniew Hajn (sprawozdawca)

Sędziowie SN: Zbigniew Myszka, Herbert Szurgacz.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2005 r. sprawy z powództwa Tadeusza B. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w K. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu - Ośrodka Zamiejscowego w Koninie z dnia 16 marca 2004 r. [...]

uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu -Ośrodkowi Zamiejscowemu w Koninie z pozostawieniem temu Sądowi orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powód Tadeusz B. wystąpił przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w K. o przywrócenie do pracy. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z 2 grudnia 2003 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koninie oddalił powództwo. Sąd ustalił, że powód był zatrudniony w ZUS Oddziale w K. na stanowisku lekarza orzecznika na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od 1 września 1997 r. Nadzór nad pracą powoda pod względem merytorycznym i formalnym sprawował główny lekarz orzecznik Oddziału ZUS Kazimierz S. Z uwagi jednak na trudności z osiągnięciem porozumienia z powodem powierzył on wykonywanie nadzoru swojemu zastępcy. Również i ta współpraca się nie układała. W ZUS powszechnie przyjęta jest praktyka konsultacji lekarzy orzeczników z głównym lekarzem orzecznikiem podczas wydawania orzeczenia. Powód takich konsultacji nie przeprowadzał, a czasem też zlecał przeprowadzenie badań specjalistycznych bez akceptacji głównego lekarza orzecznika. Z uwagi na trudności w kontaktach z powodem główny lekarz orzecznik wprowadził system posługiwania się kartkami, na których zawarte były sugestie dotyczące przeprowadzania badań i konsultacji. Nie miały one charakteru wiążącego, a ich celem było poprawienie merytorycznej zasadności orzeczeń i poprawa organizacji pracy w wydziale orzecznictwa lekarskiego. Wszyscy orzecznicy, na wniosek głównego lekarza orzecznika, wyjaśniali motywy swoich decyzji, a w sprawach spornych konsultowali się z nadzorem. Jedynie powód takich konsultacji unikał, a wszelkie uwagi traktował jako atak na swoją osobę i próbę kwestionowania zajętego stanowiska. Zdarzały się przypadki, że pacjenci skarżyli się na sposób przeprowadzenia badań przez powoda. Uwagi dotyczyły aroganckiego zachowania się powoda i braku poszanowania praw pacjenta. W dniu 10 maja 2002 r. wpłynęła do dyrektor ZUS skarga pacjentki Ewy O. na sposób przeprowadzenia przez powoda kontroli zwolnienia lekarskiego. Po wysłuchaniu jej i innych pacjentów pozwany nałożył na powoda karę porządkową która jednak została uchylona prawomocnym wyrokiem sądowym, jako nałożona po upływie 14 dniowego terminu. Zdarzało się także, że powód zgłaszał wnioski urlopowe w ostatniej chwili, w okresie kilku dni przed terminem urlopu, co powodowało konieczność odwołania zaplanowanych badań lub zwiększenie obciążeń innych lekarzy orzeczników. Pismem z 19 lutego 2003 r. Główny Lekarz Orzecznik ZUS oraz jego zastępcy zwrócili się do dyrektora pozwanego ZUS - Oddziału w K. z informacją że z uwagi na postępowanie powoda nie mają możliwości bezpośredniego nadzoru nad jego pracą. Dnia 10 marca 2003 r. pozwany wypowiedział powodowi umowę o pracę, wskazując jako przyczynę niewłaściwe traktowanie pacjentów, naruszanie tajemnicy lekarskiej poprzez nagrywanie rozmów z pacjentami, dezorganizację pracy wydziału orzecznictwa lekarskiego, polegającą na braku współdziałania z przełożonym i współpracownikami oraz nieuzgadnianie terminów urlopów, a także konfliktowe zachowanie wobec pracowników oraz utratę zaufania pracodawcy. W ocenie Sądu Rejonowego zachowanie powoda uniemożliwiało sprawowanie nadzoru przez głównego lekarza orzecznika i tym samym prawidłowe wykonywanie zadań ciążących na pozwanym Oddziale. Okoliczności te zostały potwierdzone w przeprowadzonym postępowaniu dowodowym. Pozwany miał prawo wymagać od powoda podejmowania działań, które miały na celu unikanie sytuacji konfliktowych i podporządkowania się powszechnie przyjętym u pozwanego zasadom współpracy, zwłaszcza że nie mają one charakteru dyskryminującego. Nie znalazły potwierdzenia zarzuty odnośnie do naruszania tajemnicy lekarskiej, jednakże pozostałe przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę zostały potwierdzone w postępowaniu. Stwarzanie przez pracownika sytuacji konfliktowych uzasadnia wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę i nie ma tu zasadniczego znaczenia głębokość tego konfliktu. Wystarczy, że może on stwarzać obawy dezorganizacji procesu pracy. Przyczyny wskazane w wypowiedzeniu umowy o pracę rzeczywiście istniały w stopniu pozwalającym pozwanemu zasadnie wypowiedzieć umowę o pracę powodowi.