Wyrok SN z dnia 19 lutego 2004 r. sygn. II UK 264/03

Osoba niemająca w wyroku rozwodowym ustalonego prawa do alimentów, która w okresie pomiędzy 10 grudnia 1958 r. a 15 listopada 1998 r. zawarła z rozwiedzionym małżonkiem będącym inwalidą wojennym, ponowny związek małżeński wyłącznie w formie przewidzianej przez prawo kanoniczne, nie jest po jego śmierci uprawniona do renty rodzinnej.

Przewodniczący SSN Barbara Wagner

Sędziowie SN: Maria Tyszel (sprawozdawca), Andrzej Wróbel

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 lutego 2004 r. sprawy z wniosku Teresy M. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w W. o prawo do renty rodzinnej, na skutek kasacji wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 marca 2003 r. [...]

oddalił kasację.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie wyrokiem z dnia 18 listopada 2002 r. [...] po rozpoznaniu odwołania Teresy M., od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w W. z 4 lutego 2002 r., odmawiającej przyznania wnioskodawczyni prawa do renty rodzinnej po zmarłym Dionizym S., zmienił tę decyzję i przyznał żądane świadczenie, poczynając od 1 stycznia 2002 r.

Podstawa faktyczna tego rozstrzygnięcia była bezsporna: małżeństwo Teresy M. i Dionizego S. zostało rozwiązane prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z 9 października 1980 r., bez orzeczenia o alimentach, a 21 grudnia 1996 r. zawarli oni związek małżeński w kościele katolickim. Analizując przepisy art. 70 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz.1118 ze zm.) i art. 1 § 2 Kodeksu rodzinnego, Sąd doszedł do wniosku, że skoro „ustawodawca nie skorzystał przy okazji wprowadzania do polskiego systemu prawa tzw. „małżeństwa konkordatowego” z możliwości dokonania w przepisach intertemporalnych konwersji kwalifikowanych konkubinatów (małżeństw wyznaniowych zawartych w okresie od 1946 r. do 1997 r.), to powstała luka prawna przemawia za tym, by wnioskodawczynię traktować jako wdowę. Sąd ustalił też, że pomiędzy wnioskodawczynią a Dionizym S. do chwili jego śmierci istniała „faktyczna wspólność małżeńska, rzeczywista więź materialna i duchowa dlatego też była żona może się domagać renty rodzinnej po nim nawet wówczas, gdy w chwili jego śmierci nie miała ustalonego wyrokiem sądowym lub ugodą prawa do alimentów”.