Wyrok SN z dnia 7 sierpnia 2002 r. sygn. I PKN 483/01

Przepis art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst Dz.U. z 1997 r., Nr 56, poz. 357 ze zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 19, poz. 239 ze zm.) ma zastosowanie do nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Przewodniczący SSN Józef Iwulski (sprawozdawca)

Sędziowie SN: Katarzyna Gonera, Jadwiga Skibińska-Adamowicz.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 sierpnia 2002 r. sprawy z powództwa Teresy W. przeciwko Przedszkolu Samorządowemu w S. o przywrócenie do pracy, zapłatę dodatku wiejskiego i mieszkaniowego oraz ustalenie mianowania, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie-Ośrodka Zamiejscowego w Przemyślu z dnia 20 kwietnia 2001 r. [...]

uchylił zaskarżony wyrok w części dotyczącej żądania przywrócenia do pracy i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie - Ośrodkowi Zamiejscowemu w Przemyślu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 27 grudnia 2000 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Przemyślu przywrócił powódkę Teresę W. do pracy w pozwanym Przedszkolu Samorządowym w S. na dotychczasowych warunkach pracy i płacy, zasądził na jej rzecz kwotę 4.040,04 zł tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy oraz kwotę 4.502,17 zł tytułem dodatków wiejskiego i mieszkaniowego za okres od 1 marca 1998 r. do 31 sierpnia 2000 r. i w pozostałym zakresie (ustalenie, że powódka jest zatrudniona na podstawie mianowania) powództwo oddalił.

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka została zatrudniona w Przedszkolu Samorządowym w S. na stanowisku nauczyciela przedszkola od dnia 10 października 1988 r. Legitymowała się wówczas dyplomem ukończenia studiów na Wydziale Rolnictwa Akademii Rolniczej w K. i uzyskanym tytułem inżyniera-rolnika. Od 1 września 1990 r. powódka została zatrudniona na stanowisku nauczyciela na podstawie umowy na czas określony, w której przyznano jej dodatek wiejski w wysokości 10% miesięcznego wynagrodzenia. Od dnia 1 stycznia 1991 r. do odwołania przyznano powódce dodatek mieszkaniowy. Kolejna łącząca strony umowa o pracę z dnia 23 grudnia 1996 r. wynikała z wyroku Sądu Rejonowego w Przemyślu z dnia 18 września 1997 r. i była umową o pracę na czas nie określony. W umowie tej przyznano powódce dodatek wiejski, a począwszy od 1 stycznia 1997 r. dodatek mieszkaniowy w wysokości 12% najniższego wynagrodzenia za pracę. W dniu 15 grudnia 1991 r. powódka ukończyła kurs pedagogiczny w wymiarze 300 godzin zorganizowany przez Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w R., a w dniu 12 czerwca 2000 r. studia podyplomowe w zakresie pedagogiki przedszkolnej. Pismem z dnia 25 maja 2000 r. strona pozwana, powołując się na art. 27 ust. 1 Karty Nauczyciela, wypowiedziała powódce umowę o pracę za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia, ze skutkiem na dzień 31 sierpnia 2000 r., wskazując jako jego przyczynę zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby oddziałów w przedszkolu w związku z uchwałą Rady Gminy w M. z dnia 31 sierpnia 2000 r. Na mocy tej uchwały dokonano przekształcenia Przedszkola Samorządowego w S. z dwuoddziałowego na jednooddziałowe. Sąd Rejonowy ustalił ponadto, że w roku szkolnym 1999/2000 strona pozwana zatrudniała czterech nauczycieli, tj. Józefę D. pełniącą obowiązki dyrektora przedszkola, Barbarę K. , księdza Tadeusza Z. i powódkę. W roku szkolnym 2000/2001 w przedszkolu zatrudnieni są Józefa D., ksiądz Tadeusz Z. oraz Anna O. na stanowisku pomocy wychowawcy w wymiarze 40 godzin tygodniowo. Anna C. została oddelegowana na czas nie określony do pracy w kuratorium. Na podstawie tych ustaleń Sąd Rejonowy przyjął, że roszczenia powódki częściowo zasługują na uwzględnienie. W pozwanym Przedszkolu rzeczywiście nastąpiły zmiany organizacyjne, gdyż od roku szkolnego 2000/2001 funkcjonuje ono jako jednooddziałowe. Istotna jest ocena, czy mimo zmian organizacyjnych możliwe jest dalsze zatrudnienie powódki. Sąd stwierdził, że w roku szkolnym 1999/2000 zatrudnionych było trzech nauczycieli wychowania przedszkolnego (nie licząc Anny C., która od 1 października 1996 r. pozostaje na urlopie bezpłatnym w związku z zajmowaniem stanowiska wizytatora w Kuratorium Oświaty w R.). W roku szkolnym 2000/2001 pozostała w zatrudnieniu jedynie Józefa D., natomiast na miejsce powódki i Barbary K. strona pozwana zatrudniła Annę O. na stanowisku pomocy wychowawcy w wymiarze 40 godzin tygodniowo. Zdaniem Sądu Rejonowego strona pozwana naruszyła przepisy prawa, rozwiązując z powódką umowę o pracę i zatrudniając nowego pracownika, który w rzeczywistości przejął dotychczasowe obowiązki powódki. Sąd wziął pod uwagę, że powódka przed upływem okresu wypowiedzenia ukończyła studia podyplomowe, uzyskując najwyższe kwalifikacje spośród zatrudnionych nauczycieli. Zdaniem Sądu Rejonowego wypowiedzenie powódce umowy o pracę zawierało „błędy formalne”, gdyż art. 27 Karty Nauczyciela stanowi jedynie o terminie dokonania wypowiedzenia i nie może być podstawą rozwiązania stosunku pracy. Prawdziwą podstawą wypowiedzenia był art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela, a zatem zdaniem Sądu pierwszej instancji, pracodawca powinien pouczyć powódkę o możliwości złożenia wniosku o przeniesienie w stan nieczynny, co byłoby dla niej bardziej korzystne, niż rozwiązanie umowy o pracę i wypłacenie trzymiesięcznej odprawy pieniężnej. Sąd Rejonowy uznał, że powódka ma prawo do dodatku wiejskiego i mieszkaniowego za okres od 1 marca 1998 r. do 31 sierpnia 2000 r. Pracodawca nigdy nie kwestionował uprawnień powódki do dodatku wiejskiego ani jej kwalifikacji zawodowych, a zaprzestał wypłaty tego dodatku oraz dodatku mieszkaniowego począwszy od 1 marca 1998 r., tj. od czasu zakończenia spornej między stronami sprawy przed Sądem Wojewódzkim w Przemyślu. Dodatki nigdy nie zostały powódce odebrane w trybie wypowiedzenia zmieniającego. Sąd oddalił powództwo w części dotyczącej ustalenia, że z dniem 1 września 1993 r. powódka uzyskała mianowanie z mocy prawa, przyjmując że do ukończenia studiów podyplomowych w zakresie pedagogiki przedszkolnej, powódka nie posiadała wymaganych kwalifikacji, nie mogła więc uzyskać mianowania.