Wyrok SN z dnia 21 września 2001 r. I PKN 647/00

Brak okoliczności pozwalających dyrektorowi szkoły na rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem mianowanym na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm.) wyklucza przyznanie nauczycielowi odprawy na podstawie art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela.

Przewodniczący SSN Jadwiga Skibińska-Adamowicz

Sędziowie SN: Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Zbigniew Myszka

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 21 września 2001 r. sprawy z powództwa Ireny C. przeciwko Szkole Podstawowej w O.D. o zapłatę, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie z dnia 20 kwietnia 2000 r. [...]

oddalił kasację i nie obciążył powódki kosztami postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powódki Maria K. i Irena C. domagały się zasądzenia na ich rzecz od pozwanej Szkoły Podstawowej w O.D. odpowiednio: Maria K. kwoty 9.411 zł, a Irena C. kwoty 11.522,60 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 września 1999 r., tytułem odprawy przewidzianej w art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Nowym Targu wyrokiem z 6 stycznia 2000 r. zasądził od pozwanej Szkoły Podstawowej w O.D. na rzecz powódki Marii K. kwotę 4.705,44 zł (punkt I. wyroku), a na rzecz powódki Ireny C. kwotę 5.661,29 zł (punkt II.), w obu przypadkach z ustawowymi odsetkami od dnia 1 września 1999 r., jednak nie tytułem odprawy, lecz odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy, ponadto nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty po 844,20 zł dla każdej z powódek (punkt III.) i oddalił powództwo w pozostałym zakresie - czyli o odprawę (punkt IV.).

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka Irena C. od wielu lat pracowała w pozwanej Szkole jako nauczycielka mianowana w pełnym wymiarze czasu pracy. W kwietniu 1999 r. odbyło się posiedzenie Rady Pedagogicznej, w czasie którego powódka została poinformowana o przewidywanych zmianach organizacyjnych związanych z wprowadzaną reformą oświaty. Przewidywano, że pewna grupa nauczycieli, w tym powódka, wskutek zmian organizacyjnych nie będzie miała zapewnionego zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy. Powódce wręczono odpis pisma skierowanego przez Szkołę do Urzędu Gminy zawierającego taką informację. Również Kuratorium Oświaty zostało poinformowane o planowanych ograniczeniach w zatrudnieniu nauczycieli, które miały objąć także powódkę. W dniu 6 maja 1999 r. odbyło się w pozwanej Szkole kolejne posiedzenie Rady Pedagogicznej, w czasie którego powiadomiono nauczycieli, że pozwana otrzymała zapewnienie władz samorządowych, iż budżet Szkoły na rok szkolny 1999/2000 umożliwi utrzymanie dotychczasowego stanu zatrudnienia i w związku z tym nie będzie likwidacji oddziałów ani ograniczeń w wymiarze czasu pracy nauczycieli. Przedstawiono wówczas projekt podziału czynności na rok szkolny 1999/2000, z którego wynikało, że dla powódki przewidywana jest ilość godzin pokrywająca wymagane pensum. Sporządzono arkusz organizacyjny Szkoły na rok szkolny 1999/2000, który uwzględniał propozycje podziału czynności przedstawione na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 6 maja 1999 r., projekt ten został zatwierdzony 31 maja 1999 r. przez organ prowadzący Szkołę. W dniu 15 maja 1999 r. powódka Irena C. złożyła stronie pozwanej pismo zawierające wniosek o rozwiązanie na podstawie art. 20 Karty Nauczyciela stosunku pracy łączącego strony i wypłatę stosownej odprawy. Poinformowała ponadto, że z dniem 31 sierpnia 1999 r. zamierza przejść na emeryturę na podstawie art. 88 Karty Nauczyciela. Pismem z 20 sierpnia 1999 r., doręczonym powódce 22 września 1999 r., strona pozwana zawiadomiła o wyrażeniu zgody na rozwiązanie stosunku pracy łączącego strony z dniem 31 sierpnia 1999 r. na zasadzie porozumienia stron. W końcu sierpnia 1999 r. powódka otrzymała od strony pozwanej dwa pisma informujące o rozwiązaniu z nią stosunku pracy z dniem 31 sierpnia 1999 r. na mocy art. 23 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela. Od 1 września 1999 r. powódka przeszła na emeryturę. Pozwana Szkoła wypłaciła powódce na podstawie art. 87 Karty Nauczyciela odprawę emerytalną w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia w kwocie 5.661,29 zł. W dniu 30 sierpnia 1999 r. powódka zawarła ze stroną pozwaną umowę o pracę na czas określony od 1 września 1999 r. do 31 sierpnia 2000 r. na stanowisku nauczyciela-bibliotekarza w wymiarze 9 godzin tygodniowo. Pismem z 16 września 1999 r. powódka zwróciła się do strony pozwanej o wypłatę odprawy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy na podstawie art. 20 Karty Nauczyciela. Oddalając powództwo o zapłatę sześciomiesięcznej odprawy przewidzianej w art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela, Sąd Rejonowy uznał, że brak jest podstaw do przyjęcia, aby do rozwiązania stosunku pracy łączącego strony doszło z przyczyn wymienionych w art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela. Przepis ten pozwala na rozwiązanie z nauczycielem stosunku pracy na jego wniosek, gdy nie jest możliwe dalsze jego zatrudnianie w pełnym wymiarze czasu pracy z powodu zmian organizacyjnych mających miejsce w szkole. Nauczycielowi przysługuje wówczas odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Z ustaleń faktycznych dokonanych w sprawie nie wynika, aby u strony pozwanej miały miejsce zmiany organizacyjne uniemożliwiające dalsze zatrudnianie powódki w pełnym wymiarze czasu pracy. Przeciwnie, powódka została ujęta w arkuszu organizacyjnym na rok szkolny 1999/2000 i przewidziano dla niej ilość godzin nauczania odpowiednią dla pensum. Jednocześnie Sąd Rejonowy uznał, że strona pozwana rozwiązując z powódką stosunek pracy naruszyła obowiązujące w tym zakresie przepisy Karty Nauczyciela, w związku z czym powódce należy się odszkodowanie. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 4 Karty Nauczyciela stosunek pracy z nauczycielem mianowanym ulega rozwiązaniu po osiągnięciu przez niego wieku emerytalnego. Następuje to z końcem roku szkolnego, w którym nauczyciel osiągnął wiek emerytalny, po uprzednim trzymiesięcznym wypowiedzeniu. Obowiązkiem dyrektora szkoły przy rozwiązaniu stosunku pracy na tej podstawie jest złożenie nauczycielowi pisemnego oświadczenia o wypowiedzeniu stosunku pracy z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Tymczasem pisemną decyzję dyrektora Szkoły o rozwiązaniu stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę powódka Irena C. otrzymała dopiero w sierpniu 1999 r., co oznacza, że strona pozwana nie zachowała ustawowego trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Ponadto, aby doszło do rozwiązania stosunku pracy na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 4 Karty Nauczyciela, konieczne jest złożenie przez nauczyciela wniosku o rozwiązanie stosunku pracy, powódka zaś takiego wniosku nie złożyła, nie zawierało go bowiem jej pismo z 15 maja 1999 r., w którym domagała się rozwiązania z nią stosunku pracy na podstawie art. 20 Karty Nauczyciela i wypłacenia stosownej odprawy. Ostatecznie Sąd Rejonowy uznał, że do rozwiązania stosunku pracy z powódką doszło z naruszeniem obowiązujących przepisów i zasądził na jej rzecz odszkodowanie na podstawie art. 47KP w związku z art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela, w kwocie odpowiadającej wysokości przyznanej jej wcześniej odprawy emerytalnej.