Uchwała SN z dnia 6 lipca 2000 r. sygn. III ZP 9/00

Przewodniczący: Prezes SN Jan Wasilewski

Sędziowie SN: Krystyna Bednarczyk, Beata Gudowska (sprawozdawca), Andrzej Kijowski, Zbigniew Myszka, Teresa Romer, Maria Tyszel (współsprawozdawca)

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Iwony Kaszczyszyn, po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 6 lipca 2000 r. wniosku Ministra Pracy i Polityki Socjalnej skierowanego przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego do rozpoznania przez skład siedmiu sędziów Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały zawierającej odpowiedź na następujące pytanie prawne:

Czy w świetle przepisów art. 18 ustawy z dnia 28.04.1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin, obowiązującej do dnia 31.12.1998 r. oraz postanowień § 1 zarządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 18 sierpnia 1997 r. w sprawie wypłat ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy dla emerytów i rencistów kolejowych (M.P. Nr 54, poz. 516) przysługuje wyrównanie tego ekwiwalentu pieniężnego za okres od 1.01.1996 r. do 3.09.1997 r. ?

podjął następującą uchwałę:

Emerytom i rencistom, uprawnionym z mocy art. 18 ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych oraz ich rodzin (Dz.U. Nr 23, poz. 99 ze zm.) do dodatkowego świadczenia w postaci deputatu węglowego, przysługuje wyrównanie jego pieniężnego ekwiwalentu wypłaconego za okres od dnia 1 stycznia 1996 r. do dnia 3 września 1997 r. do ceny detalicznej węgla „orzech” z daty wypłaty.

Uzasadnienie

Minister Pracy i Polityki Socjalnej zwrócił się w trybie art. 16 ust. 2 w związku z art. 13 pkt 3 ustawy z dnia 20 września 1984 r o Sądzie Najwyższym (jednolity tekst: Dz.U. z 1994 r Nr 13, poz. 48 ze zm.) o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przedstawionego zagadnienia.

W uzasadnieniu przedstawionego zagadnienia Minister wskazał, że z mocy art. 18 ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych oraz ich rodzin, zwanej dalej „ustawąo z.e.k.”, w brzmieniu obowiązującym do dnia 14 maja 1997 r, emerytowi i renciście kolejowemu przysługiwało prawo do deputatu węglowego na zasadach określonych innymi przepisami. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej, powołując się na sformułowanie o „określeniu innymi przepisami”, ustalał w drodze zarządzeń zasady przydzielania tego świadczenia w naturze. Kolejne zarządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej (Nr 55 z dnia 30 grudnia 1995 r, Dz.Urz. MTiGM Nr 1, poz. 1), w którym określił on odmienny od dotychczasowego sposób realizacji deputatu - wyłącznie w formie ekwiwalentu pieniężnego, z ustaleniem jego wartości jako średniej ceny zbytu loco kopalnia węgla „orzech” w roku poprzedzającym rok planowany, skorygowaną o przewidywany wskaźnik inflacji na rok następny - zostało orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 czerwca 1997 r, U 5/96 (OTK 1997 nr 2, poz. 21) uznane za sprzeczne z Konstytucją RP ze względu na brak właściwej podstawy prawnej do jego wydania. Trybunał Konstytucyjny zwrócił ponadto uwagę na samowolną zmianę, objętego zakresem przedmiotowym regulacji art. 18 ustawy o z.e.k., ciążącego na Państwie obowiązku dostarczania emerytom i rencistom kolejowym deputatu węglowego w naturze na ekwiwalent pieniężny.