Wyrok NSA z dnia 7 listopada 2023 r., sygn. II GSK 2224/22

Działalność gospodarcza; Inne

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Zbigniew Czarnik Sędzia NSA Gabriela Jyż Sędzia NSA Marcin Kamiński (spr.) po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej W. w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 maja 2022 r. sygn. akt VI SA/Wa 745/22 w sprawie ze skargi W. w P. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] stycznia 2022 r. nr [...] w przedmiocie zobowiązania do zwrotu środków publicznych 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania; 2. zasądza od Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia na rzecz W. w P. kwotę 5.050 (pięć tysięcy pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 16 maja 2022 r., sygn. akt VI SA/Wa 745/22, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę W. w P. (strona, szpital, świadczeniodawca, skarżący) na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia (Prezes NFZ, organ) z dnia [...] stycznia 2022 r. w przedmiocie zobowiązania do zwrotu środków publicznych.

Sąd pierwszej instancji orzekał w następującym stanie sprawy.

W dniach od [...] grudnia 2020 r. do [...] kwietnia 2021 r. Prezes NFZ przeprowadził kontrolę w szpitalu. Celem kontroli była ocena zapewnienia w oddziałach szpitalnych personelu medycznego i organizacja całodobowej opieki lekarsko-pielęgniarskiej oraz zapewnienia pacjentom wymagającym dializoterapii kompleksowego leczenia nerkozastępczego. Zakresem przedmiotowym kontroli objęto zagadnienia organizacji, sposobu i jakości udzielania świadczeń opieki zdrowotnej oraz ich dostępności, a także zgodności udzielania świadczeń opieki zdrowotnej z obowiązującymi przepisami oraz wymaganiami określonymi przez Prezesa NFZ w ramach zapobiegania, przeciwdziałania oraz zwalczania COVID-19, w zakresie objętych próbą kontrolną oddziałów szpitalnych, w następujących obszarach: 1) zapewnienia całodobowej opieki lekarsko – pielęgniarskiej pacjentom Oddziałów: Chirurgii Ogólnej, Laparoskopowej i Endokrynologicznej, Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Kolorektalnej, Chorób Wewnętrznych, Reumatologii i Osteoporozy, Urologii z Pododdziałami, Neurologii – w ramach próby objętej kontrolą - w okresie od 1 listopada 2020 r. do 30 listopada 2020 r.; 2) zapewnienia pacjentom wymagającym dializoterapii kompleksowego leczenia nerkozastępczego – w ramach próby objętej kontrolą – w okresie od 1 października 2020 r. do 30 listopada 2020 r. Kontrolą w zakresie zapewnienia pacjentom kompleksowego leczenia nerkozastępczego objęto 33 dokumentacje medyczne pacjentów hospitalizowanych w szpitalu w okresie od 1 października 2020 r. do 30 listopada 2020 r. Na podstawie ustaleń kontrolnych organ dokonał oceny działalności świadczeniodawcy w kontrolowanym zakresie. Ocena taka była uzasadniona stwierdzonymi nieprawidłowościami, polegającymi na braku zapewnienia pacjentom przewlekle dializowanym w trakcie hospitalizacji w szpitalu zabiegów hemodializoterapii według wcześniej ustalonego i prowadzonego w toku leczenia niewydolności nerek – schematu, a więc ograniczeniu dostępności do zabiegów dializoterapii. Powyższe stanowiło naruszenie ogólnie przyjętych standardów opieki nad pacjentami z przewlekłą niewydolnością nerek oraz naruszenie praw pacjenta do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej, udzielanych z należytą starannością przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w warunkach odpowiadających wymaganiom fachowym i sanitarnym, które wskazano w rozdziale 2 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Mając na względzie dokonaną ocenę obszaru objętego badaniem kontrolnym, na podstawie art. 61s ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, wydano zalecenia pokontrolne, w których zobowiązano szpital do realizowania świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie dializoterapii w sposób zapewniający pacjentom zakażonym wirusem SARS-CoV-2 kompleksowe leczenie nerkozastępcze, odpowiadające wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej, z uwzględnieniem stosowanego przed hospitalizacją schematu leczenia nerkozastępczego i faktycznych potrzeb pacjentów (termin realizacji zalecenia: niezwłocznie, w toku hospitalizacji pacjentów). W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami, w treści wystąpienia pokontrolnego wskazano, że w stosunku do świadczeniodawcy zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 61s ust. 5 pkt 2 ustawy o świadczeniach, do nałożenia sankcji polegającej na zwrocie do Funduszu nie więcej niż 50% środków publicznych przekazanych kontrolowanemu za okres objęty kontrolą, wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych. Pismem z 28 kwietnia 2021 r. szpital wniósł zastrzeżenia do wystąpienia pokontrolnego. W stanowisku z 13 lipca 2021 r. Prezes NFZ oddalił zastrzeżenia w całości oraz podtrzymał wystąpienie pokontrolne z 14 kwietnia 2021 r. zarówno w zakresie poczynionych ustaleń, jak również dokonanych ocen, a także skutków tych ocen wyrażających się w zaleceniach pokontrolnych. Pismem z 13 września 2021 r. Prezes NFZ zawiadomił szpital o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie określenia wysokości zwrotu środków publicznych, w związku ze stwierdzeniem w toku postępowania kontrolnego przeprowadzonego w szpitalu, okoliczności wskazujących na fakt udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w sposób ograniczający ich dostępność.