Wyrok NSA z dnia 9 lutego 2023 r., sygn. II FSK 1757/20

Wydatki na uzyskanie wierzytelności własnej powinny być uznawane za koszty uzyskania przychodów, podobnie jak wydatki na nabycie pochodne wierzytelności. Brak takiego uznania byłby nieuprawniony i niespójny z zasadą równości w prawie podatkowym.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz, Sędziowie Sędzia NSA Anna Dumas, Sędzia WSA del. Artur Kot (sprawozdawca), Protokolant Hubert Oleszczuk, po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2023 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej A. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 13 marca 2020 r. sygn. akt I SA/Rz 11/20 w sprawie ze skargi A. G. na decyzję Naczelnika [...] Urzędu Celno-Skarbowego w P. z dnia 4 listopada 2019 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2013 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości, 2) uchyla zaskarżoną decyzję Naczelnika [...] Urzędu Celno-Skarbowego w P. z dnia 4 listopada 2019 r. nr [...] w całości, 3) zasądza od Naczelnika [...] Urzędu Celno-Skarbowego w P. na rzecz A.G. kwotę 5 600 (pięć tysięcy sześćset) złotych tytułem częściowego zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z 13 marca 2020 r., sygn. akt I SA/Rz 11/20, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie (dalej także jako "WSA" lub "sąd pierwszej instancji") oddalił skargę A. G. (dalej jako "skarżący") na decyzję Naczelnika [...] Urzędu Celno-Skarbowego w P. (dalej "Naczelnik UCS", "NUCS" lub "organ podatkowy") z 4 listopada 2019 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2013 r. Tekst powyższego wyroku wraz z uzasadnieniem (a także innych orzeczeń sądów administracyjnych przywołanych poniżej) dostępny jest w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych (zwana w skrócie "CBOSA", adres: http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

2. Stan sprawy przedstawiony przez sąd pierwszej instancji.

2.1. Naczelnik UCS utrzymując w mocy własną decyzję z 20 lipca 2018 r. przyjął (po przeprowadzeniu kontroli celno-skarbowej), że skarżący 18 grudnia 2012 r. udzielił O. S. sp. z o.o. pożyczki w kwocie 2.500.000 zł (drugi wspólnik również udzielił tej spółce pożyczki, a umowy pożyczek zostały wykonane). Natomiast 6 lutego 2013 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników O. S. sp. z o.o. (dalej jako "spółka") podjęło uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki w trybie zmiany umowy spółki z kwoty 200.000 zł do kwoty 2.000.000 zł (tj. o kwotę 1.800.000 zł) poprzez utworzenie nowych udziałów w ilości 3600 o wartości nominalnej 500 zł każdy (uchwała nr [...] udokumentowana w formie aktu notarialnego Repertorium A Numer [...]). Zgodnie ze wskazaną uchwałą, udziały w podwyższonym kapitale zakładowym zostały objęte przez dotychczasowych wspólników spółki (po 1800 udziałów). Objęcie udziałów nastąpiło poprzez pokrycie przez wspólników objętych udziałów aportem w postaci części wierzytelności (w wysokości po 900.000 zł), wynikającej z umów pożyczek. Naczelnik UCS nie uwzględnił argumentacji skarżącego prezentowanej w toku kontroli oraz w odwołaniu, jakoby objął on udziały za wkład pieniężny, aczkolwiek owa informacja nie została przekazana notariuszowi. NUCS uznał zatem, że w efekcie objęcia udziałów w kapitale zakładowym spółki w zamian za wkład niepieniężny powstał po stronie skarżącego przychód z kapitałów pieniężnych w wysokości 900.000 zł. Ponieważ skarżący mimo wezwania nie przedłożył dowodów potwierdzających poniesienie kosztów uzyskania tego przychodu, ustalono dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na kwotę 900.000 zł. Przy zastosowaniu stawki podatku 19% wyliczono zaś podatek należny na kwotę 171.000 zł. Ponieważ skarżący nie złożył zeznania podatkowego za 2013 r. (PIT-38) w zakresie przychodów pieniężnych, konieczne było wydanie decyzji określającej skarżącemu zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za 2013 r. w kwocie 171.000 zł. Zdaniem Naczelnika NUCS skarżący w związku z nabyciem udziałów w spółce kapitałowej w zamian za aport w postaci wierzytelności własnej osiągnął przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a podstawę opodatkowania stanowiła kwota będąca odzwierciedleniem wartości objętych udziałów. Była to cała kwota objętych udziałów, gdyż podatnik nie wykazał, aby poniósł jakiekolwiek koszty związane z wytworzeniem poddanej konwersji wierzytelności.