Wyrok NSA z dnia 18 listopada 2022 r., sygn. III OSK 3837/21

Inne

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wojciech Jakimowicz Sędziowie: sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk sędzia del. WSA Beata Jezielska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 września 2020 r. sygn. akt II SA/Wa 2677/19 w sprawie ze skargi S. G. na postanowienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 października 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia skargi 1. oddala skargę kasacyjną 2. zasądza od Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na rzecz S. G. kwotę 377 (trzysta siedemdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 3 września 2020 r. (sygn. akt II SA/Wa 2677/19) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi S. G. na postanowienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 23 października 2019 r. w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity na dzień orzekania przez WSA Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej jako: p.p.s.a.), uchylił zaskarżone postanowienie. Wyrok ten zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Zaskarżonym postanowieniem odmówiono skarżącemu przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od rozkazu personalnego Komendanta Głównego Policji z 25 lipca 2019 r. o zwolnieniu go ze służby. W uzasadnieniu postanowienia podano, że rozkaz doręczono w sposób określony w art. 44 k.p.a., za pośrednictwem Poczty Polskiej, na adres wskazany przez funkcjonariusza jako adres zamieszkania. Przesyłkę awizowano 31 lipca 2019 r. oraz powtórnie 8 sierpnia 2019 r., zaś 16 sierpnia 2019 r. zwrócono do nadawcy jako niepodjętą w terminie. Podano, że na zwrotnym potwierdzeniu odbioru doręczyciel zawarł informację, że przesyłkę pozostawiono w placówce pocztowej, o czym umieszczono zawiadomienie w drzwiach adresata. W związku z tym rozkaz uznano za doręczony 14 sierpnia 2019 r. Podniesiono, że wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania podkreślono, że pracownik Poczty Polskiej nieskutecznie i niezgodnie z adresem wskazanym na przesyłce doręczył awizo dotyczące tej przesyłki pod nieprawidłowy adres, tj. adres matki skarżącego, która nie podjęła przesyłki, bo nie była do tego upoważniona i wielokrotnie informowała listonosza, że nie ma upoważnienia od odbioru korespondencji kierowanej do syna. Jako dowód dołączono oświadczenie matki skarżącego. We wniosku podano, że adresu matki funkcjonariusz nigdy nie wskazywał, a ponadto nie jest ona jego domownikiem w rozumieniu art. 43 k.p.a. Tym samym w terminie umożliwiającym wniesienie środka zaskarżenia funkcjonariusz nie miał możliwości zapoznania się z treścią rozkazu i jako datę powzięcia wiadomości o wydaniu rozkazu wskazano dzień, w którym - zaniepokojony brakiem na koncie bankowym wpływu uposażenia - skontaktował się on z pracownikiem Komendy Głównej Policji i dowiedział się o wydaniu rozkazu. Uzasadniając odmowę przywrócenia terminu do wniesienia odwołania organ podał, że warunkiem skutecznego zastosowania fikcji prawnej tzw. doręczenia zastępczego, uregulowanej wart. 44 k.p.a., jest przesłanie przesyłki na prawidłowy adres zamieszkania strony. Podano, że w aktach sprawy znajduje się rozkaz wraz z kopertą oraz zwrotnym potwierdzeniem odbioru, z którego wynika, że przesyłkę zaadresowano prawidłowo na adres wskazany przez funkcjonariusza jako miejsce jego zamieszkania. Przesyłkę zwrócono do organu z informacją "Zwrot nie podjęto w terminie", przy czym na kopercie i zwrotnym potwierdzeniu odbioru znajdują się informacje, że doręczyciel nie zastał adresata w domu ("mieszkanie zamknięte"), a zawiadomienie o pozostawieniu przesyłki w urzędzie pocztowym umieszczono w "drzwiach adresata"; o dwukrotnym awizowaniu przesyłki (31 lipca 2019 r. i 8 sierpnia 2019 r.), o niepodjęciu przesyłki w terminie oraz o zwróceniu jej do nadawcy (16 sierpnia 2019 r.). Wskazano, że dokumenty urzędowe - koperta i potwierdzenie odbioru, z zamieszczonymi na nich adnotacjami pracownika Poczty Polskiej - korzystają z domniemania prawdziwości. Jest dopuszczalne przedstawienie przeciwdowodu w celu obalenia domniemania doręczenia, ale za taki dowód nie może być uznane oświadczenie matki skarżącego, a organ nie ma możliwości ustalenia, w jaki sposób zostanie rozpatrzona reklamacja skarżącego złożona do urzędu pocztowego. W związku z tym brak jest podstaw do uznania, że doręczenie rozkazu było nieprawidłowe i uniemożliwiło funkcjonariuszowi złożenie w terminie odwołania. Wyjaśniono, że w ocenie organu mało prawdopodobna jest sytuacja, gdy doręczyciel - pomimo prawidłowego odręcznego zaadresowania listownej przesyłki poleconej - zarówno przy pierwszej, jak i powtórnej próbie doręczenia przesyłki, czyni to pod inny niż wskazany adres. Podano, że dotychczas kierowaną do skarżącego korespondencję doręczano prawidłowo. Ponadto jeśli matka skarżącego w swojej skrzynce na listy odnalazła awizo korespondencji przeznaczonej do syna, to nie wyjaśnia to, dlaczego mu go nie przekazała lub chociażby nie poinformowała o tym fakcie, tak aby mógł złożyć reklamację w urzędzie pocztowym na niewłaściwy sposób doręczania korespondencji. Zdaniem organu nie bez znaczenia jest także fakt, że ewentualna próba doręczenia pod niewłaściwy adres przesyłki przeznaczonej dla funkcjonariusza nie wyjaśnia powodu niepodjęcia jej, skoro przebywał wówczas na zwolnieniu lekarskim. Wskazano także, że po tym jak skarżący powziął informację o wydanym rozkazie i zapoznał się z jego treścią, nie podjął niezwłocznie próby wyjaśnienia zaistniałej sytuacji w pobliskim jego miejscu zamieszkania urzędzie pocztowym, lecz złożył reklamację dopiero 5 dni później, w dniu udzielenia pełnomocnictwa radcy prawnemu i nastąpiło w urzędzie pocztowym w sąsiedztwie kancelarii pełnomocnika. Ponadto z kopii zwolnień lekarskich wynika, że funkcjonariusz wskazywał inny adres zamieszkania. Zatem stosowana przez funkcjonariusza "zamienność adresów" poddaje w wątpliwość, czy w czasie próby doręczenia przesyłki faktycznie przebywał pod adresem wskazanym organowi. Podano przy tym, że w piśmie informującym o wszczęciu postępowania administracyjnego w przedmiocie zwolnienia, pouczono funkcjonariusza o obowiązku zawiadomienia organu administracji publicznej o każdej zmianie adresu. W związku z tym organ uznał że nie uprawdopodobniono braku winy w uchybieniu terminu do wniesienia odwołania.