Wyrok NSA z dnia 28 lipca 2020 r., sygn. II FSK 1654/18

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka (sprawozdawca), Sędzia NSA Grażyna Nasierowska, Sędzia WSA (del.) Małgorzata Bejgerowska, Protokolant Paweł Koluch, po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 2020 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej S. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 30 stycznia 2018 r. sygn. akt I SA/Gl 110/17 w sprawie ze skargi S. G. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 listopada 2016 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od S. G. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach kwotę 1.800 (słownie: jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1.Wyrokiem z 30 stycznia 2018 r. w sprawie o sygn. I SA/Gl 110/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę S. G. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach z 17 listopada 2016 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r. (tekst wyroku z uzasadnieniem i inne orzeczenia sądów administracyjnych przywołane w uzasadnieniu dostępne są w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

2. Spór w sprawie dotyczył możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej wydatków związanych z windykacją należności zasądzonej orzeczeniem Sądu Okręgowego w C. z 15 grudnia 2005 r. od J. W. J. W. miał wykonać na rzecz spółki cywilnej P.[...] prace związane z projektem T. Otrzymał na poczet usługi 100 000 zł. Ewentualny zwrot tej kwoty w przypadku niewykonania umowy został zabezpieczony wekslem własnym in blanco. Prace nie zostały wykonane. Spółka cywilna została rozwiązana w 2001 r., a skarżący, jako jeden z dwóch wspólników przejął wszystkie jej prawa i obowiązki i podjął próbę odzyskania środków przekazanych J. W. Wypełnił weksel na kwotę 1 043 000 zł z datą wykupu 9 czerwca 2005 r. Mimo składanych zobowiązań kwota nie została zapłacona i ostatecznie skarżący dochodził jej przed sądem. Wszczęte przez komornika na wniosek skarżącego postępowanie egzekucyjne zostało umorzone 27 czerwca 2009 r. z powodu bezskuteczności egzekucji. Skarżący, poza dochodzeniem należności w postępowaniu egzekucyjnym zawarł 2 stycznia 2006 r. umowę z P.[...] spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w K. o windykację należności. W umowie windykacyjnej wysokość kosztów windykacji określono na 2% wartości sumy rocznie, przy czym kwoty te miały być rozliczone na koniec trwania umowy z dochodzonej wierzytelności lub w przypadku skutecznej windykacji ze środków odzyskanych od wierzyciela. Środków z wierzytelności na dzień rozliczenia rocznego (31 grudzień 2010 r.) nie odzyskano, więc zgodnie z zawartą umową 110/17 została wystawiona i zapłacona przez cesję wierzytelności faktura VAT nr 1 na kwotę netto 104.300 zł, zaliczona przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów. Sąd pierwszej instancji podzielił stanowisko organów podatkowych, że zaliczenie kwoty z faktury wystawionej przez P.[...] do kosztów uzyskania przychodów było nieprawidłowe. Wskazał, że skoro windykowana wierzytelność od momentu jej powstania nie stanowiła przychodu należnego, ani osiągniętego w żadnej części, to wydatek na usługę jej windykacji (odzyskania czy zwrotu przez dłużnika) jako niezwiązany z przychodem (należnym czy rzeczywistym) podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, nie mógł stanowić kosztu uzyskania przychodu badanego roku podatkowego. Sporna usługa (windykacja) nie została wykonana, bowiem nie doprowadziła do odzyskania przedmiotowej wierzytelności, zaś kwota ujawniona na spornej fakturze nie stanowiła należności (wynagrodzenia) za odzyskaną wierzytelność, lecz dotyczyła określonych w umowie kosztów stałych (pośrednich) windykatora, wyliczonych procentowo od wartości umowy rocznie, niezależnie od skuteczności umówionej windykacji. Należność ta została uregulowana cesją części windykowanej wierzytelności co oznacza, że w istocie nie doszło po stronie podatnika do uszczuplenia posiadanych przez niego aktywów.