Wyrok NSA z dnia 18 lipca 2018 r., sygn. II FSK 2005/16

W świetle § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 31 października 2014 r. w sprawie określenia należności pieniężnych, których egzekucja może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia, warunkiem wszczęcia egzekucji bez uprzedniego upomnienia jest spełnienie następujących przesłanek: po pierwsze przedmiotem egzekucji administracyjnej musi być należność pieniężna, a obowiązek jej uiszczenia powstał z mocy prawa, a po drugie musi zostać wydane w tym przedmiocie (przez właściwy organ) ostateczne orzeczenie, w którym to orzeczeniu zostanie określona wysokość dochodzonej należności.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz, Sędzia NSA Andrzej Jagiełło (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Marek Olejnik, Protokolant Bernadetta Pręgowska, po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Lublinie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 29 stycznia 2016 r. sygn. akt I SA/Lu 746/15 w sprawie ze skargi W. D. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Lublinie z dnia 21 maja 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy uznania zarzutów na prowadzenie postępowania egzekucyjnego 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Lublinie na rzecz W. D. kwotę 360 (słownie: trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

UZASADNIENIE 1.1 Wyrokiem z dnia 29 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Lu 746/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, po rozpoznaniu skargi W.D., uchylił postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 21 maja 2015 r. oraz poprzedzające je postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. z dnia 26 marca 2015 r. w zakresie odmowy uznania zarzutów odnoszących się do tytułów wykonawczych [...] i umorzył postępowanie prowadzone na ich podstawie. 1.2 Ze stanu sprawy przedstawionego przez Sąd pierwszej instancji wynika, że Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. wszczął w stosunku do W.D. (skarżący) postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułów wykonawczych obejmujących zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2012 r. oraz w podatku od towarów i usług za miesiące: styczeń - czerwiec, wrzesień - grudzień 2012 r. Podstawę wystawienia tytułów wykonawczych stanowiły ostateczne decyzje wymiarowe Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 11 grudnia 2014 r. (utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w L. z dnia 14 lipca 2014 r. określającą zobowiązanie w podatku dochodowym za 2012 r.) i z dnia 10 grudnia 2014 r. (utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej z dnia 14 lipca 2014 r. określającą kwoty zwrotu podatku VAT za wskazane miesiące 2012 r.). Skarżący w dniu 26 stycznia 2015 r. wniósł do organu egzekucyjnego zarzuty w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej, podnosząc wykonanie egzekwowanego obowiązku - art. 33 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1619 ze zm.) - dalej : u.p.e.a., oraz brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia przedegzekucyjnego - art. 33 § 1 pkt 7 u.p.e.a. Naczelnik Urzędu Skarbowego postanowieniem z dnia 26 marca 2015 r. odmówił uznania zarzutów za uzasadnione. Po rozpoznaniu zażalenia skarżącego na to postanowienie Dyrektor Izby Skarbowej w zakresie tytułu wykonawczego obejmującego zaległości w podatku dochodowym uznał za uzasadniony zarzut z art. 33 § 1 pkt 1 u.p.e.a. i umorzył postępowanie egzekucyjne w tej części. W pozostałym zakresie obejmującym wskazane na wstępie tytuły wykonawcze podzielił stanowisko organu egzekucyjnego i za bezzasadny uznał zarzuty naruszenia art. 33 ust. 1 pkt 1 i 7 u.p.e.a. Za niezasadne w związku z tym uznał organ stanowisko skarżącego co do obowiązku doręczenia w przypadku należności egzekwowanych na podstawie tych tytułów upomnienia. W jego ocenie w tym przypadku miał zastosowanie przepis § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 31 października 2014 r. w sprawie określenia należności pieniężnych, których egzekucja może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia (Dz. U. z 2014 r., poz. 1494) - dalej: rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 31 października 2014 r. Egzekucja prowadzona była w oparciu o tytuły wykonawcze obejmujące zaległości w podatku od towarów i usług za miesiące: styczeń - czerwiec, wrzesień - grudzień 2012 r., pozostających do zapłaty na podstawie decyzji wymiarowej Dyrektora UKS (utrzymanej w mocy decyzją Dyrektora Izby Skarbowej) określającej kwoty przysługującego podatnikowi zwrotu podatku VAT za te okresy. Decyzją tą określony został zwrot podatku w wysokości niższej od zadeklarowanej przez skarżącego w deklaracjach VAT-7, na podstawie których podatek ten w wykazanej wysokości został mu zwrócony. Tym samym, w wyniku wydania decyzji powstała zaległość podatkowa, w którą przekształcił się nienależnie przekazany zwrot podatku VAT. W treści decyzji kwoty nienależnie zwróconego podatku, jako pozostające do zapłaty zaległości podatkowe zostały określone jako różnice pomiędzy wysokością zwrotu podatku określonego przez organ podatkowy, a wysokością zwrotu podatku wynikającą z deklaracji VAT-7. Z treści decyzji wynikała zatem zarówno konieczność zapłaty nienależnie otrzymanego przez skarżącego podatku VAT, jak i jego wysokość. Stąd też, postępowanie egzekucyjne na podstawie wymienionych tytułów wykonawczych, zgodnie z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 31 października 2014 r., mogło zostać wszczęte bez uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia. Obowiązek zapłaty kwot nienależnie otrzymanego zwrotu podatku powstał na podstawie art. 52 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej i wysokość zaległości została określona w ostatecznym orzeczeniu. 1.3 Skarżący w skardze zaskarżając postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w części utrzymującej w mocy postanowienie organu egzekucyjnego zarzucił naruszenie art. 33 § 1 pkt. 7 u.p.e.a. w zw. z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 października 2014 r. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie.