Wyrok NSA z dnia 23 listopada 2016 r., sygn. I OSK 657/15

Zadaniem pomocy społecznej nie jest utrzymywanie wszystkich osób, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Pomoc społeczna ma udzielać swoim podopiecznym pomocy i wsparcia, a nie dostarczać im stałych źródeł utrzymania.

Teza od Redakcji

23 listopada 2016 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rajewska (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Irena Kamińska Sędzia del. WSA Przemysław Szustakiewicz Protokolant: starszy asystent sędziego Joanna Ukalska po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej J. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 października 2014 r. sygn. akt I SA/Wa 1628/14 w sprawie ze skargi J. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] marca 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania zasiłku celowego i specjalnego zasiłku celowego 1. prostuje wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 października 2014 r. sygn. akt I SA/Wa 1628/14 w ten sposób, że: w ósmym wierszu od dołu po słowach "zasiłku celowego" dodaje "i specjalnego zasiłku celowego"; 2. oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 9 października 2014 r. sygn. akt I SA/Wa 1628/14, oddalił skargę J. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] marca 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania zasiłku celowego i specjalnego zasiłku celowego (pkt 1) oraz tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej przyznał pełnomocnikowi ze środków budżetowych WSA w Warszawie kwotę 295,20 zł (pkt 2).

Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Prezydent [...] decyzją z dnia [...] października 2013 r. odmówił przyznania J. S. zasiłku celowego i specjalnego zasiłku celowego w wysokości 450 zł na zakup leków i szczepionki. Powyższa decyzja została wydana na podstawie art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 3 i 4, art. 8 ust. 1 pkt 1, ust. 3 i ust. 11, art. 17 ust. 2 pkt 1, art. 36 ust. 1 lit. c, art. 41 pkt 1, art. 106 ust. 4, art. 107 ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182 ze zm. - dalej jako "u.p.s.") oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zweryfikowania kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2012 r., poz. 823). W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że J. S. jest emerytem prowadzącym samodzielne gospodarstwo domowe. W sierpniu 2013 r., czyli w miesiącu poprzedzającym złożenie prośby o pomoc finansową, dochód wnioskodawcy wynosił 1216,48 zł. Na kwotę tę składała się emerytura (1163,49 zł) oraz zasiłek pielęgnacyjny (153 zł), od których odliczeniu podlega kwota 100 zł, którą tytułem zasądzonych alimentów - zgodnie z oświadczeniem wnioskodawcy - miał on płacić na rzecz swojego syna. Powyższe oznacza, że dochód uzyskany przez J. S. przekroczył kryterium dochodowe wynoszące kwotę 542 zł. Ustalono ponadto, że J. S. ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności. Zamieszkuje on razem z córką J. S., która z tytułu opieki nad wnioskodawcą od 1 lipca 2013 r. otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 620 zł. J. S. partycypuje w opłatach za zajmowane z ojcem mieszkanie. J. S. w 3- pokojowym mieszkaniu spółdzielczym zamieszkuje bez tytułu prawnego, bowiem z powodu zadłużenia czynszowego została orzeczona jego eksmisja z tego lokalu. Obecnie strona oczekuje na przydział lokalu socjalnego. Wnioskodawca jest właścicielem zabudowanej nieruchomości w M., której wartość ustalono na kwotę 141.518,00 zł. Z nieruchomości tej prowadzona jest egzekucja komornicza oraz rozpoczęto licytację. Egzekucją komorniczą, prowadzoną na wniosek SM "[...]", zajęta jest również część (w wysokości 346,01 zł) emerytury otrzymywanej przez J. S. Przekroczenie przez wnioskodawcę kryterium dochodowego wystarcza do odmowy przyznania wnioskowanej przez niego pomocy na podstawie art. 39 u.p.s. Jednak wniosek strony rozpatrzono również na podstawie art.41 ust.1 u.p.s. Przyznanie specjalnego zasiłku celowego na tej podstawie może nastąpić tylko "w szczególnie uzasadnionym przypadku". W ocenie organu i ta przesłanka w niniejszej sprawie nie została spełniona. Sytuacja wnioskodawcy od kilkunastu miesięcy pozostaje niezmienna. J. S. posiada stały miesięczny dochód, który pozwala mu na planowanie wydatków i gospodarowanie budżetem w taki sposób, aby w pierwszej kolejności zabezpieczać podstawowe potrzeby, jakim jest m.in. wykupienie leków. Wnioskodawca jest zatem w stanie zaspokoić podstawowe potrzeby życiowe poprzez wykorzystanie własnych środków i uprawnień. J. S. nie wykorzystał własnych zasobów i możliwości, jakie uzyskał, stając się właścicielem nieruchomości w M. Od dawna mógł korzystać z własnego majątku, bez domagania się wieloletniego wsparcia od ośrodka pomocy społecznej. Strona traktuje pomoc społeczną jako dodatkowe źródło utrzymania. Tymczasem ośrodek pomocy społecznej musi racjonalnie dzielić posiadane środki finansowe, tak aby mogła z nich korzystać jak największa liczba osób ubiegających się o stosowne wsparcie. W pierwszej kolejności pomoc powinna być udzielana osobom i rodzinom, które w ogóle nie posiadają własnego dochodu albo których dochody są niższe od ustawowego kryterium dochodowego. Na wypłatę zasiłków w 2013 r. miejscowy ośrodek pomocy społecznej uzyskał kwotę stanowiącą zaledwie 30 % ubiegłorocznego planu. Posiadane środki nie są wystarczające dla zapewnienia zasiłków celowych i specjalnych zasiłków celowych dla wszystkich osób oczekujących takiego wsparcia.