Wyrok NSA z dnia 12 sierpnia 2014 r., sygn. II FSK 2023/12

W świetle przyjętej w przepisach Ordynacji podatkowej koncepcji uznania administracyjnego, organ jest skrępowany w zakresie oceny zaistnienia przesłanek zastosowania ulgi, ale pozostaje nieskrępowany w zakresie tego, jak postąpić w przypadku ich stwierdzenia. Uznanie nie wyraża się zatem w swobodzie oceny w danym stanie faktycznym sprawy okoliczności odpowiadających użytym pojęciom "ważnego interesu podatnika" lub "interesu publicznego", ale w możliwości negatywnego dla podatnika rozstrzygnięcia nawet przy ich ustaleniu.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz (sprawozdawca), Sędzia NSA Sławomir Presnarowicz, Sędzia NSA Małgorzata Wolf-Kalamala, Protokolant Katarzyna Domańska, po rozpoznaniu w dniu 12 sierpnia 2014 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej A. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 3 kwietnia 2012 r. sygn. akt I SA/Łd 1502/11 w sprawie ze skargi A. M. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 15 lipca 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2000 r. oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

1.1. Wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2012 r., sygn. akt I SA/Łd 1502/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę A. M. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 15 lipca 2011 r. w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2000 r.

2. Ze stanu sprawy przyjętego do wyrokowania przez Sąd I instancji wynikało, że decyzją z dnia 19 października 2006 r. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego L. odmówił A. M. umorzenia zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2000 r. w kwocie 26.216,50 zł oraz odsetek za zwłokę. Uzasadniając decyzję Naczelnik Urzędu Skarbowego stwierdził, że w dniu 31 maja 2006 r. do Urzędu wpłynął wniosek podatniczki z prośbą o umorzenie ciążących na jej koncie zaległości, w tym w podatku dochodowego od osób fizycznych. Rozpatrując wniosek organ I instancji ustalił, że w latach 1997-2000 strona prowadziła działalność gospodarczą, która została zlikwidowana w 2000 r. Na koncie firmy pozostały niespłacone zobowiązania podatkowe za rok 2000, zarówno w podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i w VAT. W tym samym roku rozpoczęły się problemy zdrowotne podatniczki, ponadto w 2001 r. uległa ona wypadkowi. Niezbędna rehabilitacja trwała 2 lata. W tym czasie podatniczka utraciła pracę i nie miała możliwości poszukiwania innej, co skutkowało problemami finansowymi. Do 2005 r. była zarejestrowana jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. W dniu wydania decyzji przez Naczelnika Urzędu Skarbowego strona posiadała na utrzymaniu jedno dziecko, na które uzyskiwała zaliczkę alimentacyjną w kwocie 300,- zł. Była ponadto zatrudniona na umowę o pracę z wynagrodzeniem 648,59 zł netto, jednakże od 20 marca 2006 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim i otrzymywała zasiłek chorobowy w wysokości 624,- zł. Budżet rodziny wspomagał dodatkowo zasiłek rodzinny w kwocie 46,- zł wypłacany przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Stałe obciążania finansowe rodziny wynosiły 570,- zł, natomiast pozostałe środki w wysokości około 400,- zł były wydatkowane na potrzeby bieżące. Organ podatkowy przyznał, że sytuacja finansowa podatniczki jest trudna, szczególnie w świetle obowiązku uiszczenia zaległości podatkowych. Uznał jednakże, iż sam fakt wystąpienia tego typu zaległości nie może stanowić wystarczającej podstawy do uznania wniosku strony. Dodatkowo Naczelnik Urzędu Skarbowego podkreślił, że A. M. nie poczyniła żadnych dobrowolnych kroków zmierzających do wywiązania się z ciążących na niej obowiązków. W odwołaniu od powyższej decyzji Skarżąca wniosła o jej uchylenie, jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa. Uzasadniając, strona przyznała, że decyzja organów podatkowych w przedmiocie ulgi w spłacie podatku ma charakter uznaniowy. Wywiodła, iż sytuacja finansowa i majątkowa dłużnika może stanowić samoistną przesłankę umorzenia zaległości, a szczegółowego rozważenia wymaga kwestia, czy egzekucja należności nie doprowadzi do niemożności zaspokojenia podstawowych potrzeb rodziny oraz konieczności korzystania z pomocy społecznej.