Wyrok NSA z dnia 7 maja 2013 r., sygn. I OSK 2476/11

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Barbara Adamiak sędzia NSA Joanna Banasiewicz sędzia NSA Wiesław Morys (spr.) Protokolant starszy sekretarz sądowy Karolina Kubik po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2013 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Gminy Białystok od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 marca 2011 r. sygn. akt I SA/Wa 1444/10 w sprawie ze skargi Gminy Białystok na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] maja 2010 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji I. uchyla zaskarżony wyrok i zaskarżoną decyzję; II. zasądza od Ministra Administracji i Cyfryzacji na rzecz Gminy Białystok kwotę 580 (pięćset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 16 marca 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 1444/10, oddalił skargę Gminy Białystok na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] maja 2010 r., nr [...], w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji.

Przedstawiając w uzasadnieniu stan faktyczny sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, iż Wojewoda Białostocki decyzją z dnia [...] maja 1991 r. stwierdził nabycie przez Gminę Białystok z mocy prawa nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr [...], opisanej w karcie inwentaryzacyjnej nr [...], stanowiącej integralną część decyzji. Z wnioskiem o stwierdzenie nieważności tej decyzji wystąpiły M. K. i Z. Z. spadkobierczynie dawnego właściciela nieruchomości R. W. Decyzją z dnia [...] stycznia 2010 r., nr [...], Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdził nieważność decyzji komunalizacyjnej. Z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy wystąpił Prezydent Miasta Białegostoku, który zarzucił organowi naruszenie przepisów art. art. 7, 8, 10, 11, 12, 15, 76, 77 § 1, 78, 80 i 107 § 3 K.p.a. poprzez niezapewnienie stronie czynnego uczestnictwa w sprawie i niewyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy, a także naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 156 § 2 K.p.a. poprzez nieuwzględnienie, że unieważniona w części decyzja komunalizacyjna wywołała nieodwracalny skutek prawny. Po rozpatrzeniu tego wniosku Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdził, że analiza załączonych dokumentów wykazała nowe, istotne dla sprawy okoliczności, które doprowadziły do zmiany jego stanowiska w zakresie dotyczącym części opisanej decyzji komunalizacyjnej. Jednocześnie organ nadzoru zauważył, że Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z dnia [...] października 2002 r. uchylił własną decyzję z dnia [...] września 2001 r. oraz stwierdził nieważność orzeczenia Ministra Rolnictwa z dnia [...] kwietnia 1961 r. i utrzymanych nim w mocy orzeczeń Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia [...] lipca 1959 r. i [...] lipca 1959 r. o przejęciu na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości ziemskiej położonej w Białymstoku w dzielnicach: [...], [...] i [...], stanowiącej dawną własność R. W., w części dotyczącej m.in. opisanej działki. Przyczyną powyższego rozstrzygnięcia z 2002 r. był fakt, że w wyniku analizy sporządzonej dokumentacji geodezyjno-prawnej uwzględniającej stan prawny i faktyczny na dzień 1 września 1939 r. i 13 września 1944 r., ustalone zostało że obszar majątku ziemskiego R. W. wynosił 48,6793 ha w tym 48,1866 ha użytków rolnych, a więc nie przekraczał 50 ha. Zatem przejęcie na cele reformy rolnej tych gruntów nastąpiło z rażącym naruszeniem art. 2 ust. 1 lit. e dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej. Wskazana decyzja Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] października 2002 r. została zaskarżona do sądu. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 8 marca 2006r., sygn. akt OSK 1773/04, oddalił skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie oddalającego skargę. Wobec powyższego Minister zauważył, że skoro stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznej wywołuje skutek prawny ex tunc, tzn. od dnia wydania aktu administracyjnego, to należało przyjąć, że w niniejszej sytuacji nastąpiło restitutio in integrum, czyli przywrócenie do stanu poprzedniego, obowiązującego przed wydaniem aktu, którego nieważność stwierdzono. W związku z tym nie mogło dojść do skutecznego przeniesienia prawa własności spornych nieruchomości na rzecz Miasta Białystok, gdyż nieruchomości te, nie stanowiąc własności Skarbu Państwa, nie podlegały działaniu ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 ze zm.) - dalej: ustawa komunalizacyjna. Przedmiotowa nieruchomość nadal stanowiła własność R. W. Przy czym z akt sprawy wynika, że dnia [...] kwietnia 2008 r. prawo do spadku po R. W. nabyły Z. M. Z. i M. E. K., które złożyły wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji komunalizacyjnej z dnia [...] maja 1991 r. W następstwie jego rozpatrzenia organ decyzją z dnia [...] stycznia 2010 r. orzekł, że kontrolowana decyzja obarczona jest wadami, które wymagają stwierdzenia jej nieważności.