Wyrok NSA z dnia 21 grudnia 2012 r., sygn. I OSK 564/12

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Monika Nowicka, Sędzia NSA Ewa Dzbeńska, Sędzia del. WSA Mirosław Gdesz (spr.), Protokolant starszy inspektor sądowy Kamil Wertyński, po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej S. P. W. S. P. w R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 6 grudnia 2011 r. sygn. akt III SA/Lu 664/11 w sprawie ze skargi S. P. W. S. P. w R. na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w L. z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze 1. uchyla zaskarżony wyrok; 2. uchyla decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w L. z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] oraz poprzedzający ją nakaz Inspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w L. z dnia [...] lipca 2011 r. Nr rej. [...]; 3. zasądza od Okręgowego Inspektora Pracy w L. na rzecz S. P. W. S. P. w R. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 6 grudnia 2011 r. sygn. akt III SA/Lu 664/11 oddalił skargę S. w R. na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w L. z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie nakazu umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

W uzasadnieniu wyroku Sąd podał następujący stan faktyczny i prawny:

Nakazem z dnia [...] lipca 2011 r. nr [...] Inspektor Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w L. nakazał S. w R. umieszczenie pracownika - J.P. w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656 ze zm.). Organ wskazał, że J. P. zatrudniona jest na stanowisku salowej w pełnym wymiarze czasu pracy, na Oddziale [...] męskim ww. Szpitala. W trakcie przeprowadzonej w Szpitalu kontroli sposobu realizacji przez pracodawcę obowiązków wynikających z ustawy o emeryturach pomostowych ustalono, że Oddziały [...], na których zatrudniani są salowi, salowe i sanitariusze, są oddziałami szpitalnymi. Zadania tożsame z zadaniami oddziałów realizuje Zakład [...]. Na oddziale [...] pacjentami są osoby uzależnione od alkoholu i narkotyków, zaś na oddziałach [...] osoby psychicznie chore. Na podstawie analizy akt osobowych zawierających zakresy obowiązków pracowników ustalono, że do czynności salowych należy m.in. obsługa chorych, utrzymywanie w czystości łóżek, stolików przyłóżkowych i pomieszczeń szpitalnych na wyznaczonym odcinku pracy, pomaganie pielęgniarce przy obsłudze chorych, utrzymywanie w czystości i porządku sal chorych, ich przewietrzanie, zmiana bielizny pościelowej i osobistej chorych, udzielanie pomocy chorym przy zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych, roznoszenie posiłków chorym, pomoc pielęgniarkom przy karmieniu chorych i we wszystkich czynnościach, przy których jest niezbędna asysta drugiej osoby oraz wykonywanie innych czynności usługowych i pomocniczych wiążących się z przyjęciem chorego do szpitala. Przedstawiony zakres obowiązków salowych potwierdza się w faktycznie wykonywanych przez nich czynnościach. Ponadto w przypadku agresji lub oporu ze strony pacjenta, na polecenie pielęgniarki, salowi, salowe i sanitariusze muszą użyć środków przymusu bezpośredniego w stosunku do pacjenta, który polega na przytrzymywaniu, przymusowym podaniu leków, unieruchomieniu pacjenta. Nieodpowiedni stosunek salowych w stosunku do pacjentów może wywołać u nich agresję i spowodować zagrożenie dla pacjentów lub pracowników. Pracownicy zatrudniani na stanowisku salowych na oddziałach szpitalnych oraz w Zakładzie [...] wykonują pracę w takich samych warunkach, przy bardzo częstym bezpośrednim kontakcie z pacjentami. Zakresy obowiązków sanitariuszy są w swej treści tożsame z zakresami obowiązków salowych. Ponadto zgodnie z treścią starej karty oceny ryzyka zawodowego na stanowisku salowych do czynności wykonywanych przez pracowników należy między innymi "unieruchamianie pacjentów, mycie i kąpanie pacjentów, rozdawanie posiłków". W zaktualizowanej ocenie ryzyka (jeszcze niezatwierdzonej przez pracodawcę) wymieniono również zagrożenie związane z możliwą agresją pacjentów. Z powyższego zdaniem organu wynika, że na oddziałach szpitalnych [...] oraz w Zakładzie [...], realizowane są zadania określone w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 ze zm.). Tym samym osoby zatrudnione na stanowiskach salowych lub sanitariuszy wykonują prace należące do obowiązków szeroko rozumianego personelu medycznego. Mają częsty, bezpośredni kontakt z pacjentami, w tym także bezpośredni kontakt z chorymi, którzy nie otrzymali leków uspokajających, nieunieruchomionymi, a w przypadku Oddziału [...] [...] - z pacjentami uzależnionymi. Przez to narażeni są na czynnik ryzyka zawodowego, jakim jest nieprzewidywalność postępowania pacjentów, co może skutkować sytuacjami zagrażającymi zdrowiu i życiu własnemu i innych osób. Fakt ten potwierdza zaistniały w 2010 r. wypadek, w trakcie którego salowa została ugryziona przez pacjentkę w przedramię lewej ręki doznając urazów tkanki miękkiej, do którego doszło podczas wykonywania przez nią zwykłych czynności - pomocy pielęgniarce przy unieruchamianiu pacjentki. Z powyższego zdaniem organu wynika, że pracownicy zatrudnieni na stanowiskach salowych i sanitariuszy wykonują prace określone w poz. 23 wykazu prac o szczególnym charakterze, stanowiącego załącznik nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych.