Wyrok NSA z dnia 21 grudnia 2012 r., sygn. I OSK 570/12

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Monika Nowicka, Sędzia NSA Ewa Dzbeńska, Sędzia del. WSA Mirosław Gdesz (spr.), Protokolant starszy inspektor sądowy Kamil Wertyński, po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej S. P. W. S. P. w R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 8 grudnia 2011 r. sygn. akt III SA/Lu 644/11 w sprawie ze skargi S. P. W. S. P. w R. na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w L. z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze 1. uchyla zaskarżony wyrok; 2. uchyla decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w L. z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] oraz poprzedzający ją nakaz Inspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w L. z dnia [...] lipca 2011 r. Nr rej. [...]; 3. zasądza od Okręgowego Inspektora Pracy w L. na rzecz S. P. W. S. P. w R.y kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 8 grudnia 2011 r. sygn. akt III SA/Lu 644/11 oddalił skargę S. w R. na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w L. z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie nakazu umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

W uzasadnieniu wyroku Sąd podał następujący stan faktyczny i prawny:

Nakazem z dnia [...] lipca 2011 r. nr [...] Inspektor Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w L. nakazał S. w R. umieszczenie pracownika - M. K. w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656 ze zm.). Organ wskazał, że M. K. zatrudniona jest na stanowisku salowej w pełnym wymiarze czasu pracy, na Oddziale [...] ww. Szpitala. W trakcie przeprowadzonej w Szpitalu kontroli sposobu realizacji przez pracodawcę obowiązków wynikających z ustawy o emeryturach pomostowych ustalono, że Oddziały [..], na których zatrudniani są salowi, salowe i sanitariusze, są oddziałami szpitalnymi. Zadania tożsame z zadaniami oddziałów realizuje Zakład [...]. Nazwa tej komórki organizacyjnej wynika z faktu, ze jest on przeznaczony dla pacjentów, u których stwierdzono przewlekłość choroby i nie rokują oni powrotu do społeczeństwa. Są to pacjenci psychicznie chorzy, którzy wymagają ciągłej opieki pielęgniarskiej i lekarskiej. Na podstawie analizy akt osobowych zawierających zakresy obowiązków pracowników ustalono, że do czynności salowych należy m.in. obsługa chorych, utrzymywanie w czystości łóżek, stolików przyłóżkowych i pomieszczeń szpitalnych na wyznaczonym odcinku pracy, pomaganie pielęgniarce przy obsłudze chorych, utrzymywanie w czystości i porządku sal chorych, ich przewietrzanie, zmiana bielizny pościelowej i osobistej chorych, udzielanie pomocy chorym przy zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych, roznoszenie posiłków chorym, pomoc pielęgniarkom przy karmieniu chorych i we wszystkich czynnościach, przy których jest niezbędna asysta drugiej osoby oraz wykonywanie innych czynności usługowych i pomocniczych wiążących się z przyjęciem chorego do szpitala. Przedstawiony zakres obowiązków salowych potwierdza się w faktycznie wykonywanych przez nich czynnościach. Ponadto w przypadku agresji lub oporu ze strony pacjenta, na polecenie pielęgniarki, salowi, salowe i sanitariusze muszą użyć środków przymusu bezpośredniego w stosunku do pacjenta, który polega na przytrzymywaniu, przymusowym podaniu leków, unieruchomieniu pacjenta. Nieodpowiedni stosunek salowych w stosunku do pacjentów może wywołać u nich agresję i spowodować zagrożenie dla pacjentów lub pracowników. Pracownicy zatrudniani na stanowisku salowych na oddziałach szpitalnych oraz w Zakładzie [...] wykonują pracę w takich samych warunkach, przy bardzo częstym bezpośrednim kontakcie z pacjentami. Zakresy obowiązków sanitariuszy są w swej treści tożsame z zakresami obowiązków salowych. Ponadto zgodnie z treścią starej karty oceny ryzyka zawodowego na stanowisku salowych do czynności wykonywanych przez pracowników należy między innymi "unieruchamianie pacjentów, mycie i kąpanie pacjentów, rozdawanie posiłków". W zaktualizowanej ocenie ryzyka (jeszcze niezatwierdzonej przez pracodawcę) wymieniono również zagrożenie związane z możliwą agresją pacjentów. Z powyższego zdaniem organu wynika, że na oddziałach szpitalnych [...] oraz w Zakładzie [...], realizowane są zadania określone w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375 ze zm.). Tym samym osoby zatrudnione na stanowiskach salowych lub sanitariuszy wykonują prace należące do obowiązków szeroko rozumianego personelu medycznego. Mają częsty, bezpośredni kontakt z pacjentami, w tym także bezpośredni kontakt z chorymi, którzy nie otrzymali leków uspokajających, nieunieruchomionymi, a w przypadku Oddziału [...] - z pacjentami uzależnionymi. Przez to narażeni są na czynnik ryzyka zawodowego, jakim jest nieprzewidywalność postępowania pacjentów, co może skutkować sytuacjami zagrażającymi zdrowiu i życiu własnemu i innych osób. Fakt ten potwierdza zaistniały w 2010 r. wypadek, w trakcie którego salowa została ugryziona przez pacjentkę w przedramię lewej ręki doznając urazów tkanki miękkiej, do którego doszło podczas wykonywania przez nią zwykłych czynności - pomocy pielęgniarce przy unieruchamianiu pacjentki. Z powyższego zdaniem organu wynika, że pracownicy zatrudnieni na stanowiskach salowych i sanitariuszy wykonują prace określone w poz. 23 wykazu prac o szczególnym charakterze, stanowiącego załącznik nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych.