Wyrok NSA z dnia 5 lipca 2012 r., sygn. I OSK 1024/11

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska (spr.), Sędzia NSA Barbara Adamiak, Sędzia del. WSA Leszek Kamiński, Protokolant starszy sekretarz sądowy Kamil Wertyński, po rozpoznaniu w dniu 5 lipca 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Z.L. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 3 lutego 2011 r. sygn. akt IV SA/Po 890/10 w sprawie ze skarg B.S., Z.L., Miasta Poznań na decyzję Wojewody Wielopolskiego z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu nieruchomości oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 3 lutego 2011 r. sygn. akt IV SA/Po 890/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę B. S., Z. Ł. i Miasta Poznań na decyzję Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...], którym uchylona została decyzja Prezydenta Miasta Poznań z dnia [...] grudnia 2003 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu nieruchomości, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania.

Wyrok ten zapadł w następującym stanie sprawy:

Aktem notarialnym z dnia 23 marca 1976 r. J. S. zbył na rzecz Skarbu Państwa (art. 6 ustawy z dnia 3 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości) nieruchomość w Poznaniu pod budowę osiedla mieszkaniowego. M. S. i B. S. , następcy prawni J. S. - wnioskiem z dnia 1 sierpnia 2000 r. wystąpili o zwrot nieruchomości, zaś Prezydent Miasta Poznań - działający jako starosta - decyzją z dnia [...] grudnia 2003 r. nr [...], orzekł o zwrocie nieruchomości z jednoczesnym zobowiązaniem zwrotu zwaloryzowanego odszkodowania, a odwołanie od tej decyzji wnieśli Z. Ł. , E. Ł. i M. P. W wyniku uchylenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu postanowienia Wojewody Wielkopolskiego o niedopuszczalności odwołania, organ ten, decyzją z dnia [...] stycznia 2006 r., uchylił decyzję Prezydenta z tego względu, iż zarówno ten organ, jak i jego zastępcy i pracownicy wyłączeni są od rozpoznawania sprawy, z uwagi na to, że właścicielem nieruchomości było Miasto Poznań (uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 maja 2003 r. OPS 1/03) i umorzył postępowanie, zwracając przy tym uwagę na zmianę stanu prawnego nieruchomości, która nastąpiła po wydaniu decyzji przez Prezydenta, a wynikała z faktu sprzedaży jej przez B. S. , działającego w imieniu własnym i M. S. , aktem notarialnym z 24 marca 2004 r., osobie trzeciej, która następnie dokonała kolejnego obrotu 18 kwietnia 2005 r., przez co nieruchomość przestała być własnością publiczną. Od decyzji Wojewody Z. Ł. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, podkreślając zbycie nieruchomości w złej wierze, a następnie uzupełniając skargę o zarzut nieważności decyzji jako skierowanej do osoby niebędącej stroną w sprawie z tego względu, że M. S. zmarła dnia 15 listopada 2003 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 30 maja 2007 r. III SA/Po 337/06 oddalił tę skargę, jednak na skutek skargi kasacyjnej Z. Ł. Naczelny Sąd Administracyjny, wyrokiem z dnia 4 grudnia 2008 r. I OSK 1521/07, uchylił ten wyrok i sprawę przekazał Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania, podkreślając, że nietrafnie przyjęte zostało, że niemożność zwrotu nieruchomości wobec zmiany właściciela, jest równoznaczna z niemożnością przeprowadzenia postępowania o zwrot, że Sąd nie rozważył skutków oddalenia skargi w sferze tak prawa administracyjnego jak i cywilnego, a są one takie, że nieruchomość nie została zwrócona, a także że B. S. zbywając nieruchomość nie tylko podał nieprawdziwe dane (śmierć matki), ale nie legitymował się prawem do nieruchomości, gdyż decyzja o zwrocie nie była ostateczna. Skutkiem tego wyroku było uchylenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, wyrokiem z dnia 6 października 2009 r. II SA/Po 173/09, decyzji Wojewody z dnia [...] stycznia 2006 r., ze zwróceniem uwagi na wadliwość uznania, iż w sprawie wystąpiła bezprzedmiotowość postępowania, na niewłaściwość organu I instancji, a także kontroli pod względem nieważności decyzji. W związku z tym wyrokiem Wojewoda Wielkopolski, decyzją z dnia [...] sierpnia 2010 r., wskazaną na wstępie, uchylił decyzję Prezydenta Miasta Poznania z dnia [...] grudnia 2003 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Stwierdził istnienie okoliczności wyłączających Prezydenta od rozpoznania sprawy z wniosku o zwrot nieruchomości i podkreślił, że Naczelny Sąd Administracyjny wyraził pogląd, iż mimo zmiany stanu prawnego nieruchomości nie zachodzi w sprawie bezprzedmiotowość postępowania. Na tę decyzję Wojewody skargi wnieśli B. S. , Z. Ł. i Miasto Poznań. B. S. stwierdził, iż wystąpiły przesłanki do umorzenia postępowania, wobec zbycia nieruchomości, Z. Ł. podniósł nieważność postępowania z uwagi na skierowanie decyzji do osoby nieżyjącej M. S. , co powinien usunąć organ II instancji, zaś Miasto Poznań zarzuciło, że nieuzupełnienie przez Wojewodę materiału dowodowego spowodowało, że decyzja jest obarczona wadą nieważności. Wojewoda wniósł o oddalenie skarg.