Wyrok NSA z dnia 1 wrzenia 2011 r., sygn. II FSK 935/11

Przedsiębiorstwa górnicze dla celów prowadzonej działalności gospodarczej posługują się gruntami zarówno wtedy, kiedy dopiero przygotowują je pod inwestycję, kiedy grunty te eksploatują wreszcie wtedy, gdy realizują na nich obowiązkowe zadania eksploatacyjne, stwierdzając dalej, iż działania o charakterze rekultywacyjnym zmierzające do rolniczego lub leśnego kierunku zagospodarowania tych gruntów, są ściśle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka (sprawozdawca), Sędzia NSA Jerzy Płusa, Sędzia NSA (del.) Teresa Porczyńska, Protokolant Dorota Żmijewska, po rozpoznaniu w dniu 1 września 2011 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej A. W. i A. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 5 stycznia 2011 r. sygn. akt III SA/Wr 332/10 w sprawie ze skargi A. W. i A. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. z dnia 24 marca 2010 r. nr [...] w przedmiocie łącznych zobowiązań pieniężnych za 2008 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu, 2) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. na rzecz A. W. i A. W. kwotę 2169 (słownie: dwa tysiące sto sześćdziesiąt dziewięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 5 stycznia 2011 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w sprawie o sygnaturze akt III SA/Wr 332/10, działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 roku Nr 153, poz. 1270) dalej p.p.s.a., oddalił skargę A. i A. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. z dnia 24 marca 2010 roku w przedmiocie wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego za 2008 rok. Zaskarżoną do Sądu decyzją Kolegium, działając na podstawie art. 233 § 1 pkt 2 lit. a w związku z art. 21 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (jednolity tekst: Dz. U. z 2005 r. Nr 8 poz. 60 ze zm. zwanej dalej OP) i art. 1, art.2, art.3 ust. 1 pkt 1, art. 4, art.6 ust. 1 pkt 1,art 6a, art. 6c, art. 13b ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym (Dz. U. z 1993 r. Nr 94, poz. 431 ze zm. zwanej dalej u.p.r.) oraz art. 1a, ust. 1 pkt 3 i 4, art. 2 - 7 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9 , poz. 84 ze zm. zwanej dalej u.p.l.), przepisów uchwały nr XIV/51/2007 Rady Gminy w J. z dnia 27 listopada 2007 r. w sprawie określenia stawek podatku od nieruchomości (Dz. Urz. Woj. Doln. Nr 294 , poz. 3816), po rozpatrzeniu odwołania, uchyliło w całości decyzję Wójta Gminy J. z dnia 30 listopada 2009 roku ustalającą A. i A. W. wymiar łącznego zobowiązania pieniężnego za rok 2008 w kwocie 34 735,00 zł i ustaliło wymiar łącznego zobowiązania pieniężnego za rok 2008 w kwocie 31 019,00 zł. Organ podniósł, że skarżący posiadali koncesję nr [...] z dnia 31 czerwca 1994 na użytkowanie górnicze kruszywa naturalnego ze złoża "J." wydaną przez Wojewodę J. Koncesja ta udzielona została na okres do dnia 27 stycznia 2009 r. i wyznaczała obszar górniczy użytkowania tego złoża na powierzchni 2,5322 ha. Integralną częścią tej koncesji była umowa z dnia 27 stycznia 1994 r., w której strony zobowiązały się do użytkowania górniczego złoża kruszywa naturalnego na powierzchni 2,5322 ha w obrębie działki nr [...]. Wskazana koncesja została zmieniona decyzją Wojewody J. z dnia 14 października 1996 r., która ustalała koncesję na wydobywanie kruszywa naturalnego w granicach obszaru górniczego "J." o powierzchni 2,636 ha oraz ustalała granice terenu górniczego o powierzchni 5,9211 ha. Zgodnie z opisem terenu górniczego i jego zagospodarowaniem zawartym w sporządzonym przez podatników w formie uproszczonej na lata 2005 - 2009 planu ruchu Zakładu Górniczego - kopalni kruszywa naturalnego w J. teren górniczy obejmował m. in. grunty pokopalniane i użytki zielone. W granicach terenu górniczego znajdowały się obiekty zakładu górniczego, to jest wyrobisko, obiekt mieszkalno - gospodarczy oraz fragment cmentarza. Z treści tego planu w części dotyczącej rekultywacji i zagospodarowania terenów przekształconych na skutek działalności górniczej wynikało, że w ramach rekultywacji technicznej terenów przekształconych na skutek działalności górniczej przewidywano wyrównanie spągu w części południowo - wschodniej, w której wyeksploatowano już zasoby. Następnie organ wskazał, że wszczęte z urzędu przez Wójta postępowanie podatkowe w sprawie ustalenia skarżącym wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za rok 2008, zakończyło się wydaniem decyzji z dnia 30 listopada 2009 roku, w której organ podatkowy ustalił stronom wymiar łącznego zobowiązania pieniężnego za rok 2008 w kwocie 34735,00 zł. W toku postępowania podatkowego organ pierwszej instancji mając na uwadze zalecenia organu odwoławczego zawarte we wcześniejszych decyzjach z dnia 24 września 2007 roku i z dnia 29 czerwca 2009 r., powołał biegłego, w celu wydania opinii w przedmiocie ustalenia faktycznego wykorzystywania przez stronę gruntów objętych opodatkowaniem o powierzchni 6,3408 ha, w związku z wydobywaniem kruszywa ze złoża "J.". Biegły W.K. z firmy "P." Zakład Projektowo Badawczo Produkcyjny i Handlowy w swej opinii stwierdził, że nieruchomość zabudowana o łącznej powierzchni 6,3408 ha. położona w miejscowości J. przy ul. [...], dla której prowadzona jest księga wieczysta Nr KW [...], składa się z następujących działek 1) nr [...] o powierzchni 0,47 ha, posiadającej w ewidencji gruntów i budynków oznaczenie użytków symbolem "RV" jako grunty orne, 2) nr [...] o powierzchni 2,19 ha, posiadającej w ewidencji gruntów i budynków oznaczenie użytków jako pastwiska trwałe klasy IV, symbol "PsIV" i pow. 0,11 ha, nieużytki symbol "N" o pow. 1,77 ha, użytki rolne zabudowane, symbol "B-PsIV" i pow. 0,01 ha, użytki rolne zabudowane, symbol "B-RV" i pow. 0,30 ha, 3) nr [...] o powierzchni 3,56 ha, posiadającej w ewidencji gruntów i budynków oznaczenie użytków jako" grunty orne, symbol ,,RIVb" i pow. 0,38 ha, grunty orne, symbol "RV" i pow. 2,76 ha, grunty orne, symbol "RVI" i pow. 0,30 ha, użytki rolne zbudowane, symbol "B-RV" i pow. 0,12 ha, 4) nr [...] o powierzchni 0,1208 ha posiadającej w ewidencji gruntów i budynków oznaczenie użytków jako: drogi, symbol "dr" o pow. 0,0568 ha, użytki rolne zabudowane, symbol "B-RV" o pow. 0,0640 ha. W opinii tej biegły wskazał, również, że wielkość zajmowanych gruntów dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej (Kopalń Kruszywa J.), z ogólnej powierzchni równej 6,3408 ha, wynosi 4,0873 ha (po zaokrągleniu 4,09 ha). W poszczególnych działkach powierzchnia ta kształtuje się w wymiarze: działka nr 85/1 - 0,47 ha, nr 72/5 - 0,1497 ha, nr 86/1- 3,4248 ha i nr 647/6-0,0428 ha. Do opodatkowania w zaskarżonej decyzji przyjęto powierzchnię gruntów zajętych na działalność gospodarczą o wymiarze 4,0873 ha. Organ podatkowy pierwszej instancji wyłączył z opodatkowania powierzchnię gruntów o wielkości 1,77 ha. Grunty te zawarte były w działce nr 72/5 i zgodnie z danymi w ewidencji gruntów i budynków stanowią nieużytki (symbol "N"). Natomiast pozostała część gruntów o wymiarze 0,4835 ha, sklasyfikowana w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne została objęta podatkiem rolnym. Ponadto ustalając stronie wymiar zobowiązania wzięto pod uwagę fakt, że w przedmiocie zagospodarowania gruntów zdewastowanych w wyniku działalności przemysłowej kopalni decyzją Wójta Gminy J. z 28 listopada 1994 r. został ustalony rolny kierunek zagospodarowania gruntów podlegających rekultywacji z oznaczeniem na użytki zielone pastwisko. Organ wskazał ponadto, że decyzją z dnia 2 czerwca 1997 roku wydaną przez Kierownika Urzędu Rejonowego w J. uznano za zakończoną rekultywację gruntów o powierzchni 0,51 ha, stanowiących część działki nr [...] o powierzchni 3,56 ha. Decyzja ta pozostała jednak bez wpływu na opodatkowanie nieruchomości, z uwagi na rolny kierunek rekultywacji, który nie skutkował zmianami w operacie ewidencji gruntów i budynków (pismo z dnia 15 listopada 2007 roku Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w J.). Organ wskazał ponadto, że skarżący od dnia 31 marca 2001 r. prowadzą działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe "A" w zakresie produkcji materiałów budowlanych usług remontowo - budowlanych i instalacyjnych, usług sprzętowych i transportowych - przewóz towarów, handlu artykułami spożywczymi i przemysłowymi, produkcji i sprzedaży produktów rolno - spożywczych, produkcji i wyrobu elementów hydrauliki siłowej. Skarżący w składanej informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych do opodatkowania z dnia 5 sierpnia 2008 r. wskazali jedynie część powierzchni budynku (278,40 m2), a w zakresie gruntów wykazali jedynie powierzchnię 8 248 m2 tj. (7 250 m2 + 998 m2) jako grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz powierzchnię 16 520 m2 jako tzw. grunty pozostałe, natomiast pozostałe grunty wskazali jako użytki rolne i zgłosili do opodatkowania podatkiem rolnym. Wypowiadając się w zakresie ustalonej w zaskarżonej decyzji powierzchni budynku mieszkalno - usługowego organ zaznaczył, że wielkości wykazane do opodatkowania budynku zostały przyjęte z opisu technicznego sporządzonego w wyniku inwentaryzacji budowlanej przeprowadzonej w listopadzie 2006 roku przez A.W., sporządzonej w celu określenia zmian wprowadzonych przez inwestora w trakcie budowy i która została dołączona do akt sprawy przez skarżącego. Organ wskazał też, że w złożonych deklaracjach strony wykazują do opodatkowania powierzchnię budynków mieszkalnych o wysokości pomieszczeń od 1,40 m do 2,20 m i wymiarze 52,40 m2. Powierzchnia ta stosownie do art. 4 ust.2 u.p.l. podlegała zaliczeniu w 50%. Odnośnie budowli organ wskazał, że wartość budowli przyjęta do opodatkowania jest zgodna z wartością wykazaną przez podatników w złożonej w dniu 5 sierpnia 2008 r. informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych oraz pokrywa się z wartością budowli wskazaną w piśmie z dnia 23 września 2005 r. w sprawie wartości księgowej budowli. W zakresie opodatkowania budynku mieszkalno - usługowego o ogólnej powierzchni użytkowej 988,20 m2 organ odwoławczy wskazał, że organ pierwszej instancji przyjął dane wynikające z opisu w sprawie "Inwentaryzacji budowlanej i ekspertyzy" sporządzonej w listopadzie 2006 roku przez A.W. i wykonanej na zlecenie skarżących. Zgodnie z treścią tego opisu budynek mieszkalno - usługowy składa się: na parterze - pomieszczenia gospodarcze i pokój biurowy, na piętrze - cztery mieszkania, na poddaszu - pomieszczenia mieszkalne. Zgodnie z zestawieniem powierzchni pomieszczenia biurowe zajmują powierzchnię 38,11 m2. pomieszczenia gospodarcze 299,42 m2, pomieszczenia mieszkalne 650,71 m2. Według organu odwoławczego organ pierwszej instancji dokonał błędnej kwalifikacji powierzchni pomieszczeń gospodarczych o wymiarze 299,42 m2 zaliczając ją do związanych z działalnością gospodarczą, podlegającą opodatkowaniu stawką najwyższą. Inwestycja prowadzona przez skarżących przy ul. S. w J. dotyczyła obiektów wznoszonych między innymi na potrzeby działalności gospodarczej P.P.H. "A". Następnie strony w 2001 r. wystąpiły o zmianę sposobu użytkowania części tego obiektu na projektowany Zakład Złomowania Pojazdów Mechanicznych pod działalność złomowanie i recykling pojazdów mechanicznych. Z uwagi na brak precyzyjnych przepisów dotyczących wymogów prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie recyklingu pojazdów, dostosowanie obiektów do potrzeb zakładu nie zostało w pełni zrealizowane, a skarżący zrezygnowali z prowadzenia tego rodzaju działalności. Nie dokonali natomiast zmiany w budowanych inwestycjach i istniejący budynek adaptowali na kilka mieszkań z zamiarem wynajmu powstałych mieszkań. Budynek nie uzyskał zgody na użytkowanie. Jak ustalono, 70 % powierzchni budynku stanowią budynki mieszkalne, a wykazane na parterze pomieszczenia gospodarcze stanowią garaże. Na parterze budynku mieszkalno - usługowego znajdują się cztery garaże, każdy o powierzchni 68,44 m2 i pomieszczenie gospodarcze o wymiarze 25,66 m2. W opinii organu fakt, że proces przeznaczenia części powierzchni usługowej budynku nie został ostatecznie zakończony, uzasadnia opodatkowanie, ze względów technicznych powierzchni gospodarczej budynku mieszkalno - usługowego niższą stawką podatkową przewidzianą dla budynków pozostałych (art. 1 a ust. 1 pkt 3 u.p.l.), czyli 299,42 m2 x 6,24 zł za 1 m2 = 1 868,38 zł, co skutkuje jednocześnie koniecznością pomniejszenia, powierzchni budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (czyli 337,53 m2 - 299,42 m2 = 38,11 m2 x 18,64 zł = 710,75 zł). Organ odwoławczy podniósł, że na wyliczony wymiar podatku za rok 2008 w kwocie 31 019,15 zł, w zaokrągleniu 31 019,00 zł składają się :z tytułu podatku od nieruchomości w kwocie 31 005,76 zł za budynki mieszkalne lub ich części: wysokości pomieszczeń od 1,40 do 2,20 m i powierzchni 26,20 m2 (50% z pow. 52,40 m2) opodatkowano stawką 0,56 zł za 1 m2 = 14,67 zł, wysokości pomieszczeń powyżej 2,20 i powierzchni 598,31 m2 opodatkowano stawką 0,56 zł za 1 m2 = 335,05 zł, budynki lub ich części związane z prowadzoną działalnością gospodarczą o powierzchni 38,11 m2 opodatkowano stawką 18,656 zł za m2 = 710,75 zł, budynki pozostałe o powierzchni 299,42 m2 opodatkowano stawką 6,24 zł za 1 m2 = 1 868,38 zł, grunty związane z działalnością gospodarczą o powierzchni 40 873 m2 opodatkowane zostały stawką 0,67 zł za 1 m2 = 27 384,91 zł, budowle o wartości 34.600 zł opodatkowane stawką 2 % ich wartości = 692,00 zł. Z tytułu podatku rolnego w kwocie 13,39 zł, za grunty rolne o powierzchni 0,4835 ha z uwzględnieniem ulgi górskiej. Jednocześnie organ odwoławczy uznał za prawidłowe opodatkowanie podatkiem od nieruchomości budowli stron przez organ pierwszej instancji. Wskazał, że wartość budowli w kwocie 34 600,00 zł (wiata) została podana przez podatnika w piśmie z dnia 17 stycznia 2007 roku oraz w złożonej w dniu 5 sierpnia 2008 r. informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych od osób fizycznych za 2008 rok i jako niekwestionowana jest bezsporna. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyniku przeprowadzenia sądowej kontroli objętej skargą decyzji uznał, że nie narusza ona prawa. W ocenie Sądu organy w sposób prawidłowy ustaliły przedmiot opodatkowania i należycie ustaliły wymiar właściwego podatku. Sąd argumentował, że skarżący prowadzą działalność gospodarczą, Kopalnie Kruszywa J. Jak wyliczył w toku postępowania podatkowego biegły, z ogólnej powierzchni równej 6,3408 ha, na potrzeby kopalni wykorzystywane jest 4,0873 ha (działka nr 85/1 - 0,47 ha, nr 72/5 - 0,1497 ha, nr 86/1- 3,4248 ha i nr 647/6-0,0428 ha). Pozostałe 1,77 ha to gruntu oznaczone w ewidencji jako nieużytki "N" i jako takie wyłączone są z opodatkowania, zaś pow. 0,4835 ha to użytki rolne opodatkowane podatkiem rolnym. Wedle opinii Sądu powołanie przez organ biegłego w toku prowadzonego postępowania podatkowego było prawidłowe. Osoba biegłego, podobnie jak jego opinia nie wzbudzały zastrzeżeń ze strony Sądu. Sąd nie dopatrzył się uchybień art. 197 § 1 OP ani art. 130 § 1 i 2 tej ustawy.