Wyrok NSA z dnia 8 lipca 2011 r., sygn. II FSK 331/10

Jeśli nabycie majątku [w drodze darowizny] nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., to podmioty mogą skorzystać z ulg wyłącznie w zakresie art. 4 ust.1 i art. 16 u.p.s.d., gdyż nie można przyjąć, że przepisy przejściowe obejmują regulację art. 4a u.p.s.d.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, Sędzia NSA Stanisław Bogucki, Sędzia WSA del. Sławomir Presnarowicz (sprawozdawca), , Protokolant Janusz Bielski, po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2011 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skarg kasacyjnych M. M. oraz Dyrektora Izby Skarbowej w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 1 października 2009 r. sygn. akt III SA/Po 407/09 w sprawie ze skargi M. M. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 28 lutego 2007 r. nr [...] w przedmiocie odpowiedzialności podatkowej płatnika z tytułu niepobranego podatku od spadków i darowizn 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania, 2) oddala skargę kasacyjną M. M., 3) zasądza od M. M. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w P. kwotę 340 (trzysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 01 października 2009 r., sygn. akt III SA/Po 407/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, dalej jako: WSA, po rozpoznaniu sprawy ze skargi M. M., uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 28 lutego 2007 r., Nr [...] w przedmiocie odpowiedzialności podatkowej płatnika z tytułu niepobranego podatku od spadków i darowizn i poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego P. z dnia 31 października 2006 roku nr [...]. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia podano art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i art. 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej w skrócie: p.p.s.a.).

Ze stanu sprawy przyjętego przez WSA wynikało, że wyżej opisaną decyzją z dnia 31 października 2006 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego P. w P. orzekł o odpowiedzialności płatnika - notariusza M. M. i określił wysokość należności z tytułu niepobranego podatku od spadków i darowizn w wysokości 1.205 zł - na dzień 7 sierpnia 2006 r. W uzasadnieniu organ podatkowy wyjaśnił, że na podstawie umowy z dnia 7 lipca 2006 r., akt notarialny, rep. A 76/2006 H. W. darowała wnuczce K. G. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr [...], przy ul. [...] w P. Wartość lokalu strony ustaliły na kwotę 96.569 zł. W § 3 tegoż aktu notarialnego obdarowana oświadczyła, że na polecenie darczyńcy ustanawia na jej rzecz bezpłatne prawo użytkowania nieruchomości będącej przedmiotem darowizny - na czas nieokreślony z tym, że trwać ono miało niewątpliwie do 7 lipca 2016 r. Wartość użytkowania strony ustaliły na kwotę - 8.000 zł rocznie. Płatnik - notariusz, M. M. pobrała podatek od darowizny w wysokości 208 zł, zastosowała bowiem do obliczenia wartości użytkowania mnożnik 10, zatem czysta wartość darowizny wyniosła 16.569 zł. Organ podatkowy ponadto wskazał, że z § 3 powoływanego aktu notarialnego wynika, że obdarowana na polecenie darczyńcy ustanawia na jej rzecz bezpłatne prawo użytkowania nieruchomości. W umowie z dnia 7 lipca 2006 r. brak jednak polecenia darczyńcy zobowiązującego obdarowanego do ustanowienia na rzecz darczyńcy bezpłatnego użytkowania przedmiotu umowy. W związku z tym organ podatkowy uznał, że zapis § 3 tegoż aktu notarialnego wynika z niezachowania przez płatnika należytej staranności przy dokonywaniu czynności, a w istocie doszło na polecenie darczyńcy do ustanowienia użytkowania na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego (które nie jest nieruchomością lecz ograniczonym prawem rzeczowym) w rozumieniu art. 265 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego. Wartość tego prawa podlega odliczeniu od wartości nabytych rzeczy jako ciężar na zasadach wynikających z art. 13 ust. 6 i 7 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r, Nr 142, poz. 1514 ze zm.), dalej jako "u.p.s.d.". Z art. 265 § 1 i 2 K.c. wynika, że do użytkowania praw stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu rzeczy, zatem do obliczenia wartości prawa użytkowania w sytuacji, gdy obowiązek obdarowanego polega jedynie na znoszeniu cudzego prawa, stosuje się odpowiednio przepisy art. 13 ust. 2-5 u.p.s.d. W razie ustanowienia świadczenia na czas nieokreślony, nieograniczony do czasu życia jednej lub więcej osób, jeżeli równocześnie oznaczono termin, do którego świadczenie trwać będzie niewątpliwie, do podstawy opodatkowania przyjmuje się wartość rocznego świadczenia pomnożoną przez liczbę lat oznaczonego okresu trwania świadczeń lub ich części, a za dalszy okres - wartość rocznego świadczenia pomnożoną przez 5, łącznie jednak najwyżej przez 22.