Wyrok NSA z dnia 16 grudnia 2010 r., sygn. I OSK 985/10

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Monika Nowicka Sędzia NSA Anna Lech Sędzia WSA del. Iwona Kosińska (spr.) Protokolant asystent sędziego Wojciech Latocha po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej J. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 3 marca 2010 r. sygn. akt II SA/Po 379/09 w sprawie ze skargi J. K. na decyzję Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu z dnia [...] grudnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie odsetek od uposażenia oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 3 marca 2010 r. sygn. akt II SA/Po 379/09, po rozpatrzeniu skargi J. K. na decyzję Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu z dnia [...] grudnia 2008 r. Nr [...] w przedmiocie odsetek od uposażenia uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wojskowego Komendanta Uzupełnień w K. z dnia [...] września 2008 r. Nr [...] w części dotyczącej odmowy przyznania odsetek od wypłaconego uposażenia za okres od [...] marca 2006 r., a w pozostałej części skargę oddalił. Ponadto Sąd ten zasądził od Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu na rzecz skarżącego kwotę 917 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny przedstawił następujący stan faktyczny sprawy:

Wojskowy Komendant Uzupełnień w K. decyzją z dnia [...] maja 2008 r. odmówił J. K. przyznania świadczenia pieniężnego w postaci odsetek od wypłaconego uposażenia oraz świadczenia potrąconego przy wypłacie tego uposażenia, jako świadczenia nienależnego. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że dnia 1 listopada 2003 r. Dowódca Wojsk Lądowych zlikwidował między innymi stanowisko służbowe skarżącego. Na wniosek żołnierza skrócono okres wypowiedzenia i wydano rozkaz dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego zwalniający go ze służby wojskowej i przenoszący go do rezerwy. Dowódca Wojsk Lądowych decyzją z dnia [...] marca 2006 r. Nr [...] stwierdził nieważność przedmiotowej decyzji o zwolnieniu skarżącego z zawodowej służby wojskowej. Żołnierz stawił się na miejsce pełnienia służby wojskowej oraz został przyjęty na ewidencję i zaopatrzenie. Dla celów ewidencyjno-finansowych od dnia zwolnienia do dnia przywrócenia do zawodowej służby wojskowej przyznano J. K. zwaloryzowane należności wynikające z tytułu pełnienia zawodowej służby wojskowej. Przy wypłacie tych należności potrącono nienależne świadczenia z tytułu odprawy, ekwiwalentu za urlop. Po otrzymaniu tych świadczeń J. K. wystąpił z wnioskiem o odsetki i zwrot potrąconych świadczeń. Wniosek ten załatwiono zgodnie z pismem z dnia [...] stycznia 2007 r. w sprawie postępowania i uprawnień żołnierzy, w przypadku stwierdzenia nieważności decyzji o zwolnieniu ich ze służby wojskowej, skierowanym przez Departament Kadr Ministerstwa Obrony Narodowej do terenowych organów administracji wojskowej. W dokumencie tym zobowiązano organy wojskowe do wypłaty uposażenia za okres, w którym żołnierze faktycznie pozostawali poza służbą, z zaznaczeniem, że mają to być należności zwaloryzowane zgodnie z przepisami. Odnośnie roszczeń o zwrot potrąconych świadczeń ustalono, że z uwagi na decyzję o stwierdzeniu nieważności są to świadczenia nienależne, bowiem podstawa tego świadczenia odpadła. W kwestii odsetek organ I instancji przywołał treść art. 75 ust. 3 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 179, poz. 1750, ze zm.). Wyjaśnił, że instytucja zwłoki, o której mowa w art. 476 Kodeksu cywilnego, w odróżnieniu od opóźnienia (art. 481 kc), warunkowana jest winą. Zważywszy na powyższe okoliczności w ocenie organu I instancji nie sposób przypisać winy organowi zobowiązanemu do wypłaty uposażenia. Chociaż decyzja Dowódcy Wojsk Lądowych o nieważności decyzji Dowódcy POW wywiera skutki ex tunc, to wydana została w określonym czasie, a realizacja wynikających stąd świadczeń została spełniona bez zwłoki (wypłata zwaloryzowanych świadczeń). Zdaniem organu nie budziło wątpliwości, że w spornym okresie J. K. nie pełnił służby wojskowej, ale w tym czasie otrzymywał od resortu Obrony Narodowej należności pieniężne związane ze zwolnieniem z zawodowej służby wojskowej: dwunastomiesięczne uposażenie, emeryturę wojskową i odprawę wojskową. Zatem ten sam reprezentant Skarbu Państwa, od którego skarżący domaga się odsetek, regularnie, co miesiąc wypłacał mu pieniądze, które po unieważnieniu decyzji o zwolnieniu okazały się świadczeniem nienależnym. Organ wyjaśnił, że po przywróceniu do służby skarżący odmówił zwrotu świadczenia emerytalnego i innych nienależnych świadczeń, stąd roszczenia o odsetki nie mają żadnego uzasadnienia. Można było je naliczać dopiero w chwili, kiedy decyzja o stwierdzeniu nieważności decyzji o zwolnieniu ze służby wojskowej stała się wykonalna. Od tej decyzji odwołanie do Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego złożył J. K. podnosząc, że się z nią nie zgadza, bowiem organ dokonał potrącenia z przysługujących mu świadczeń, mimo braku takiego uprawnienia na mocy ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. W treści odwołania przywołano treść art. 75 ust. 3 oraz art. 103 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Odwołujący podniósł, w oparciu o przywołane przepisy ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, że wypłacenie należnych mu świadczeń nastąpiło po terminie ich wymagalności, przy czym z należnych mu kwot potrącono świadczenia wypłacone w związku z uprzednim zwolnieniem go z wojska. Zdaniem skarżącego, z powyższych przepisów wynika, że dokonane potrącenie nie mieściło się w zakresie dopuszczalnych potrąceń, dlatego też wniósł o uchylenie w całości decyzji organu I instancji i orzeczenie co do istoty poprzez przyznanie i wypłacenie odsetek ustawowych od nieterminowo wypłaconych uposażeń należnych za okres od 1 lutego 2003 r. do 30 czerwca 2006 r. w wysokości wyliczonej od dni wymagalności poszczególnych świadczeń do dnia zapłaty, tj. [...] sierpnia 2006 r., w kwocie [...] zł oraz należnych a niewypłaconych z powodu potrącenia uposażeń za ten okres w wysokości [...] zł, ewentualnie odwołujący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i orzeczenie co do istoty poprzez odmowę wszczęcia postępowania w sprawie i umorzenie postępowania w sprawie z uwagi na niedopuszczalność prowadzenia postępowania administracyjnego. Po rozpatrzeniu złożonego odwołania Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu decyzją z dnia [...] grudnia 2008 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu powtórzył argumenty organu I instancji wskazując jednocześnie, że zasadnie wydano decyzję o odmowie przyznania świadczenia pieniężnego w postaci odsetek od wypłaconego uposażenia oraz świadczenia potrąconego przy wypłacie tego uposażenia, jako świadczenia nienależnego.