Wyrok NSA z dnia 31 maja 2010 r., sygn. I OSK 1076/09

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Anna Lech Sędziowie: sędzia NSA Joanna Banasiewicz sędzia del. WSA Iwona Kosińska (spr.) Protokolant Anna Krakowiecka po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej S. K. i M. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 21 kwietnia 2009 r. sygn. akt II SA/Lu 724/08 w sprawie ze skargi S. K. i M. K. na decyzję Wojewody Lubelskiego z dnia [...] września 2008 r. nr [...] w przedmiocie wywłaszczenia nieruchomości i odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość 1. oddala skargę kasacyjną; 2. oddala wniosek radcy prawnego W. K. - T. o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2009 r. sygn. akt II SA/Lu 724/08, po rozpatrzeniu skargi S. K. i M. K. na decyzję Wojewody Lubelskiego z dnia [...] września 2008 r. nr [...] w przedmiocie wywłaszczenia nieruchomości i odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość, oddalił skargę.

W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny przedstawił następujący stan faktyczny sprawy:

Wnioskiem z [...] lipca 2004 r. Wójt Gminy T. wystąpił do Starosty Ś. o wywłaszczenie na rzecz Gminy T. nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr [...] o pow. 100 m2, będącej własnością S. i M. małżonków K. W uzasadnieniu wskazał, że nieruchomość ta jest niezbędna dla Gminy T. w celu budowy parkingu dla autobusów dowożących uczniów do Zespołu Placówek Oświatowych w T. Jednocześnie wnioskodawca zaznaczył, że próby ugodowego pozyskania przez gminę objętej wnioskiem nieruchomości nie przyniosły rezultatu. Starosta Ś., po analizie wniosku, wyznaczył stronom dodatkowy termin do zawarcia umowy sprzedaży przedmiotowej nieruchomości, a po jego bezskutecznym upływie zawiadomieniem z dnia [...] października 2004 r. wszczął postępowanie wywłaszczeniowe. Decyzją z dnia [...] lipca 2005 r. organ I instancji po przeprowadzeniu postępowania wywłaszczeniowego, orzekł o wywłaszczeniu przedmiotowej nieruchomości o powierzchni 100 m2 nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności. Odszkodowanie za wywłaszczoną nieruchomość zostało ustalone na kwotę [...] zł. Następnie Starosta Ś. decyzją z dnia [...] października 2005 r. zmienił w trybie art. 132 kpa wcześniejszą decyzję wywłaszczeniową w związku ze stwierdzeniem błędu we wpisie w ewidencji gruntów, określając tym razem powierzchnię wywłaszczanej nieruchomości na 126 m2 oraz wysokość odszkodowania na kwotę [...] zł. Po rozpatrzeniu odwołania małżonków K. od tej decyzji Wojewoda Lubelski decyzją z dnia [...] listopada 2005 r. utrzymał ją w mocy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 30 marca 2006 r. sygn. akt II SA/Lu 42/06, uchylił zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd stwierdził brak możliwości zmiany (w trybie art. 132 kpa) przez organ I instancji swojej decyzji z dnia [...] lipca 2005 r., ze względu na brak istnienia przesłanek wynikających z tego przepisu. Ponadto wskazał na uchybienia zawarte w decyzji Starosty Ś. z dnia [...] lipca 2005 r. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Wojewoda Lubelski decyzją z dnia [...] sierpnia 2006 r. uchylił decyzję Starosty Ś. z dnia [...] lipca 2005 r. oraz równocześnie orzekł o wywłaszczeniu na rzecz Gminy T. nieruchomości o pow. 126 m2 oznaczonej jako działka nr [...] i ustalił odszkodowanie na kwotę [...] zł. Na decyzję organu II instancji M. i S. K. ponownie złożyli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie. Wyrokiem z dnia 27 lutego 2007 r. (sygn. akt II SA/Lu 852/06) Sąd uchylił decyzję Wojewody Lubelskiego oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty Ś. z dnia [...] lipca 2005 r. W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że z akt przedmiotowego postępowania nie wynika, aby organy administracji publicznej orzekając w sprawie wywłaszczenia przedmiotowej nieruchomości podejmowały jakiekolwiek działania zmierzające do ustalenia istnienia możliwości zrealizowania celu publicznego polegającego na wybudowaniu parkingu dla pojazdów dowożących dzieci do szkoły w inny sposób niż pozbawienie małżonków K. praw do tej nieruchomości, przez co nie została spełniona przesłanka określona przepisem art. 112 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (j.t. z 2004 r. Dz. U. Nr 261, poz. 2603, ze zm.). Powyższe naruszenie przepisów prawa materialnego, w opinii Sądu, świadczyło także o naruszeniu przepisów postępowania administracyjnego dotyczących gromadzenia i oceny materiału dowodowego oraz określających obligatoryjne elementy decyzji administracyjnej. Rozpatrując po raz wtóry sprawę Starosta Ś. pismem z dnia [...] maja 2007 r. zwrócił się do Wójta Gminy T. o przedstawienie możliwości realizacji celu publicznego w inny sposób niż pozbawienie praw do nieruchomości M. i S. małżonków K. W odpowiedzi na powyższe pismo wnioskodawca przesłał szczegółową analizę dotyczącą nieruchomości, znajdujących się w okolicy Zespołu Placówek Oświatowych będących własnością Gminy T. Wskazał w niej, że zgodnie z postanowieniami planu zagospodarowania przestrzennego Gminy T. tylko dwie działki mogły być przedmiotem rozważań o lokalizacji inwestycji tj. działka nr [...], która przeznaczona została pod realizację innego celu publicznego - budowy gminnego ośrodka zdrowia i działka [...]. Wnioskodawca wskazał, że wybór nieruchomości podyktowany, był między innymi bezpośrednim sąsiedztwem szkoły, co ma duże znaczenie dla bezpieczeństwa dzieci w zakresie korzystania z autobusów. Dla potrzeb postępowania wywłaszczeniowego ponownie sporządzono wycenę przedmiotowej nieruchomości, wykonaną przez rzeczoznawcę majątkowego S. R. R., w której ostatecznie wyceniono wartość rynkową prawa własności do nieruchomości nr [...] na kwotę [...] zł za 126 m2 gruntu. Z powyższą wyceną zostały zapoznane strony, nie wnosząc zarzutów co do sposobu wyceny i wysokości wartości rynkowej nieruchomości ustalonej przez rzeczoznawcę majątkowego. Decyzją z dnia [...] maja 2008 r. Starosta Ś. wywłaszczył na rzecz Gminy T. przedmiotową nieruchomość, za odszkodowaniem w wysokości [...] zł, nadając tej decyzji rygor natychmiastowej wykonalności. Odwołane od powyższej decyzji wnieśli M. i S. małżonkowie K. zarzucając jej naruszenie art. 112 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, a nadto art. 6, 7, 77 i 80 kpa Po jego rozpatrzeniu Wojewoda Lubelski decyzją z dnia [...] września 2008 r. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu organ odwoławczy stwierdził, że przesłanką wywłaszczenia nieruchomości, zawartą w art. 112 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, jest brak możliwości nabycia nieruchomości w drodze umowy. W przedmiotowej sprawie strony nie porozumiały się co do zbycia nieruchomości na rzecz Gminy w terminie zakreślonym przez organ I instancji. Odnosząc się do zarzutów i żądań odwołania zaznaczył, że w cytowanym przepisie mowa jest o nabyciu w drodze umowy prawa własności lub ograniczeniu prawa własności. Przy czym pojęcie "umowy", użyte w odniesieniu do pozbawienia praw do nieruchomości, obejmuje jedynie umowę kupna - sprzedaży nieruchomości, w związku z czym za możliwość nabycia praw w drodze umowy w rozumieniu art. 112 ust. 3 ustawy nie można uznać propozycji Państwa K. odnośnie zawarcia umowy dzierżawy nieruchomości. Jednocześnie wskazał, że wysokość należnego odszkodowania została ustalona w oparciu o sporządzony przez biegłego rzeczoznawcę operat szacunkowy.