Wyrok NSA z dnia 22 czerwca 2006 r., sygn. II FSK 905/05

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Stanisław Bogucki (sprawozdawca), Sędzia NSA Stefan Babiarz, Sędzia WSA del. Bożena Dziełak, Protokolant Krzysztof Kołtan, po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2006 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Henryki M. i Antoniego M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 13 stycznia 2005 r. sygn. akt I SA/Po 2687/02 w sprawie ze skargi Henryki M. i Antoniego M. na decyzję Izby Skarbowej w P. z dnia 11 października 2002 r. (...) w przedmiocie nadpłaty w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2001 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Henryki M. i Antoniego M. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w P. kwotę 7.200 /słownie: siedem tysięcy dwieście/ złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 13 stycznia 2005 r., I SA/Po 2687/02, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę Henryki i Antoniego M. na decyzję Izby Skarbowej w P. z dnia 11 października 2002 r., (...), w przedmiocie zwrotu nadpłaty podatku dochodowego od osób fizycznych za 2001 r. Jako podstawę prawną powołano art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm.; w skrócie: p.p.s.a./.

Uzasadniając rozstrzygnięcie podano, że zaskarżoną decyzją organ odwoławczy utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji, stwierdzając, że kwestią sporną jest to, czy kwota pieniężna wypłacona Antoniemu M. - na podstawie Pakietu Socjalnego Pracowników PZPS "P.." S.A. w P. z dnia 16 lipca 2001 r. w sprawie gwarancji zatrudnienia i podstawowych spraw wynikających ze stosunku pracy zawartego pomiędzy zakładowymi organizacjami związkowymi PZPS "P." S.A. w P. a inwestorami "S." S.A. i "P." S.A., /w skrócie: Pakiet Socjalny/ - podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Powołując regulację prawna przewidzianą w art. 12 ust. 1 i art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. "a, b i d" ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm.; cyt. dalej: u.p.d.o.f./, zauważono, że Antoni M. otrzymał w 2001 r. odprawę pieniężną w wysokości 575.661,46 zł na podstawie Pakietu Socjalnego. Z treści tego Pakietu wynika, że celem jego zawarcia była ochrona pracowników przed niekorzystnymi skutkami zmian wynikających z działania pracodawcy poprzez udzielenie im gwarancji dalszego zatrudnienia, zachowanie dotychczasowych warunków pracy i wynagradzania lub w przypadku pracowników zwalnianych z pracy, specjalnych świadczeń. Nabycie przez pracownika takiej gwarancji może się dokonać bądź z jego udziałem lub bez w rezultacie zawarcia umowy przez osoby trzecie na korzyść pracownika. Związkom zawodowym przysługuje prawo prowadzenia rokowań zbiorowych oraz zawierania układów zbiorowych, a także innych porozumień przewidzianych przepisami prawa pracy. Porozumienia takie stanowią w tym wypadku nienazwaną umowę zbiorowego prawa pracy. Zgodne jest to z powołaną przez skarżących w odwołaniu uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2001 r. w sprawie III ZP 25/00, stwierdzającą, że zawierane porozumienia zbiorowe /pakiety socjalne/ stanowią źródła prawa pracy. Ustanowione w taki sposób wysokie odprawy stanowią ekwiwalent płacowy dla załogi. Pakiet Socjalny, po przejęciu zakładu przez nowego pracodawcę, ukształtował nową treść indywidualnych stosunków pracy, z których pracownicy mogą wywodzić roszczenia. Wypłata pieniężna ma swe źródło w stosunku pracy, a nie jest odszkodowaniem przewidzianym w przepisach prawa administracyjnego, cywilnego i w przepisach innych ustaw. Wobec tego wypłacone Antoniemu M. świadczenie pieniężne nazwane odszkodowaniem stanowi podlegający opodatkowaniu przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f., do którego nie stosuje się zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. Ponadto, nie wszystkie odszkodowania zwolnione są od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f., lecz jedynie te, które wynikają z przepisów rangi ustawowej. Pakiet socjalny nie ma rangi ustawy. Nawet gdyby odszkodowanie wynikało z przepisów rangi ustawowej, to odszkodowanie można byłoby rozpatrywać w kontekście szkody polegającej na nieuzyskanych korzyściach. Prawo podatkowe nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu strat i z tytułu utraconego zysku. Gdyby skarżący uzyskał spodziewany zysk, tj. w rozpatrywanej sprawie wynagrodzenie ze stosunku pracy, zysk ten podlegałby opodatkowaniu. Z tego względu odszkodowanie z tytułu utraconego zysku powinno być opodatkowane.