Wyrok NSA z dnia 14 grudnia 2005 r., sygn. II FSK 84/05

Powstanie zobowiązania podatkowego oznacza, że z tą chwilą zobowiązanie podatkowe z tytułu zaliczek na podatek traci swój byt prawny, a więc sytuację, w której organ podatkowy nie tylko, że nie może ustalić innej wysokości zaliczek niż zadeklarowana ale i nie może tych zaliczek egzekwować, gdyż utraciły one swój byt prawny. Utrata bytu prawnego oznacza, ze zobowiązanie z tytułu zaliczek na podatek nie może być jako wygasłe wykonywane w drodze postępowania egzekucyjnego.

Wyrokiem z dnia 27 października 2004 r. sygn. akt I SA/Bd 411/04 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy uchylił zaskarżone postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 28 maja 2004 r. w przedmiocie postępowania egzekucyjnego. W motywach orzeczenia wskazano, że spornym aktem organ skarbowy utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego we Włocławku z 23 kwietnia 2004 r. w sprawie nieuwzględnienia zarzutów w prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym na podstawie tytułu wykonawczego z dnia 13 stycznia 2004 r. obejmującego zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych za październik 2003 r. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie organ odwoławczy podał, że pismem z dnia 22 stycznia 2004 r. Ewa P. złożyła zarzuty do postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego we Włocławku na podstawie tytułu wykonawczego z13 stycznia 2004 r. Jako podstawę zarzutu powołała okoliczność wygaśnięcia z mocy prawa zobowiązania podatkowego w dniu 31 grudnia 2003 r. i wniosła o umorzenie postępowania egzekucyjnego. W związku z tym zasadne jest jedynie naliczenie odsetek od dnia wymagalności do dnia 31 grudnia 2003 r. Zaliczki nie są samoistnym odrębnym podatkiem, ajedynie wstępną płatnością na poczet podatku dochodowego, prowadzenie postępowania egzekucyjnego co do zaliczek jest naruszeniem prawa, gdyż zobowiązania podatkowe już w dniu wszczęcia tego postępowania nie istniały - wygasły. Zobowiązana poparła swoje stanowisko orzeczeniami sądowymi. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy wskazał, że zgodnie z ustawowym trybem w sprawie wniesionych zarzutów wypowiedział się wierzyciel i postanowieniem z dnia 20 lutego 2004 r. odmówił uznania zarzutów wniesionych w postępowaniu egzekucyjnym. W uzasadnieniu tego orzeczenia wyjaśniono, iż złożenie zeznania rocznego a tym samym rozliczenie podatku za dany rok podatkowy powoduje, że zaliczki lub ich część tracą swój tymczasowy charakter, a kwota zaliczek, która nie przekracza należnego podatku za dany rok podatkowy staje się elementem należnego podatku za ten rok - wówczas nie dochodzi się już zaliczek na podatek ale części należnego podatku rocznego z terminem płatności poszczególnych zaliczek. Natomiast od sumy niezapłaconych zaliczek, przekraczających kwotę podatku należnego za rok podatkowy pobiera się odsetki za zwłokę. W uzasadnieniu postanowienia wyjaśniono również, że dochodzenie zaliczek jest niedopuszczalne z chwilą złożenia zeznania rocznego i wykazania podatku należnego, a nie z chwilą zakończenia rokukalendarzowego. Ponadto wskazano, że zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002 r., Nr 110, poz. 968 ze zm.), dalej upea, organ egzekucyjny bada z urzędu dopuszczalność egzekucji administracyjnej, organ ten nie jest natomiast uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Podstawą złożonego w terminie zarzutu w sprawie było wygaśnięcie obowiązku tj. podstawa wymieniona w art. 33 pkt 1 upea. Dlatego, stosownie do art. 34 § 1 upea zarzuty zgłoszone na podstawie art. 33 pkt 1-7, 9 i 10 organ egzekucyjny rozpatruje po uzyskaniu stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów, z tym, że w zakresie zarzutów, o których mowa w art. 33 pkt 1-5, wypowiedź wierzyciela jest wiążąca. Natomiast odmowa uwzględnienia zarzutów skutkuje tym, że nie podlega umorzeniu postępowanie egzekucyjne. Organ odwoławczy podkreślił, że w odwołaniu od postanowienia organu pierwszej instancji zobowiązana podniosła te same zarzuty, co w odwołaniu od postanowieniu o stanowisku wierzyciela. Badanie przez organ egzekucyjny, czy dany obowiązek jest wymagalny i podlega wykonaniu jest sprzeczne z treścią art. 29 upea i prowadziłoby do naruszenia zasady właściwości rzeczowej. W sprawie tryb wypowiedzenia się wierzyciela co do złożonych zarzutów (stanowisko jest wiążące dla organu egzekucyjnego) został wyczerpany, wobec czego organ egzekucyjny nie może uznać zarzutu wygaśnięcia obowiazku.