Umowa o pracę

O stosunku pracy mówimy wówczas, gdy zatrudnienie odbywa się w następujących warunkach:

l występuje podporządkowanie pracownika kierownictwu pracodawcy,

l praca jest wykonywana odpłatnie (za wynagrodzeniem),

l pracownik wykonuje pracę osobiście,

l wykonywana praca cechuje się określoną powtarzalnością (w krótszych bądź dłuższych odstępach czasu),

l ryzyko związane z wykonywaniem przez pracownika pracy ponosi pracodawca, co oznacza że:

- pracodawca ponosi negatywne konsekwencje błędów popełnionych przez pracowników, a przez nich niezawinionych,

- pracodawca ma obowiązek wypłacać pracownikom świadczenia wzajemne wynikające z umowy o pracę również w przypadku niezawinionego niewykonywania przez nich pracy (za okres tzw. przestoju w zakładzie pracy) czy mimo złej sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa,

l praca jest wykonywana w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę.

UWAGA!

Jeżeli zatrudnienie ma wszystkie cechy stosunku pracy, to jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

Spełnienie wszystkich powyższych warunków powoduje zatem uznanie zatrudnienia za nawiązane na podstawie umowy o pracę. Jeśli jednak zawarta umowa nie spełnia wszystkich powyższych cech, to nie powoduje powstania stosunku pracy, nawet jeśli są spełnione niektóre z tych warunków.

Może się naturalnie zdarzyć, że w umowie wystąpią w równym stopniu cechy umowy o pracę oraz cechy innej umowy. Wówczas o typie umowy przesądza wola stron.

„Jeżeli umowa wykazuje wspólne cechy umowy o pracę i prawa cywilnego z jednakowym ich nasileniem, to o jej typie (rodzaju) decyduje zgodny zamiar stron i cel umowy, który może być wyrażony także w jej nazwie. Przy kwalifikacji umowy należy uwzględnić okoliczności istniejące w chwili jej zawierania”.

(Wyrok Sądu Najwyższego z 18 czerwca 1998 r., sygn. akt I PKN 191/98)

Z zasady swobody umów wynika, że strony mają prawo wyboru rodzaju podstawy prawnej zatrudnienia.

„...O wyborze rodzaju podstawy prawnej zatrudnienia (art. 353k.c. w związku z art. 300 k.p.) należy kierować się nie tyle przesłanką przedmiotu zobowiązania, ile sposobu jego realizacji”.