W jakim przypadku absolwent ma prawo do świadczeń chorobowych bez okresu wyczekiwania

PROBLEM

Jeden z naszych pracowników przebywał na urlopie od 1 do 30 września 2011 r. Na czas jego urlopu zatrudniliśmy na podstawie umowy na zastępstwo tegorocznego absolwenta szkoły wyższej (data złożenia egzaminu dyplomowego - 7 lipca 2011 r.). Jest to jego pierwsza praca. Wynagrodzenie zostało określone w umowie w stałej miesięcznej stawce - 1600 zł. Pracownik świadczył pracę od 1 do 28 września, a następnie dostarczył zwolnienie lekarskie obejmujące okres od 29 września do 15 października 2011 r. Czy za okres zatrudnienia w naszej firmie przysługuje mu świadczenie za czas choroby? Jakie mamy obowiązki w związku z niezdolnością pracownika do pracy po ustaniu zatrudnienia?

ROZWIĄZANIE

Za pierwsze 2 dni choroby powinni Państwo wypłacić absolwentowi wynagrodzenie chorobowe w wysokości 80% podstawy wymiaru. Natomiast od 1 października br. ma on prawo do zasiłku chorobowego z ZUS.

Rodzajem umowy o pracę na czas określony jest umowa na zastępstwo, którą pracodawca zawiera, jeżeli istnieje konieczność zastąpienia pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Osoba zatrudniona na podstawie takiej umowy podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu na ogólnych zasadach dotyczących wszystkich pracowników.

Objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym, co do zasady, gwarantuje pracownikowi prawo do świadczeń chorobowych od 31. dnia podlegania tym ubezpieczeniem.

Od tej reguły są jednak pewne wyjątki. Jeden z nich dotyczy absolwentów szkół lub szkół wyższych. Jeśli taka osoba zostanie zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia nauki (od daty podanej w świadectwie lub od dnia złożenia egzaminu dyplomowego), to prawo do świadczeń chorobowych uzyskuje już od pierwszego dnia tego ubezpieczenia. Takich osób nie obowiązuje bowiem okres wyczekiwania na uzyskanie prawa do tych świadczeń. Bez znaczenia pozostaje również wiek takiej osoby.

Powyższy wyjątek dotyczy także Państwa pracownika. Przysługuje mu zatem prawo do wynagrodzenia chorobowego, ale tylko za pierwsze 2 dni, które przypadają w czasie trwania stosunku pracy, tj. od 29 do 30 września br. Od następnego dnia po ustaniu zatrudnienia absolwent ma prawo do zasiłku chorobowego, którego wypłatę będzie realizował ZUS.

Należy przy tym mieć na uwadze, że o statusie absolwenta będzie decydować świadectwo lub dyplom przedłożone pracodawcy. Do celów dowodowych zatrudniający może zrobić kopię tych dokumentów i przechowywać w dokumentacji zasiłkowej.

WAŻNE

Absolwentom szkół i szkół wyższych zasiłek chorobowy (wynagrodzenie chorobowe) przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, jeżeli zostali objęci takim ubezpieczeniem lub do niego przystąpili odpowiednio od daty podanej w świadectwie lub od dnia złożenia egzaminu dyplomowego.

Zasadniczo, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli jednak niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu, tak jak miało to miejsce w przypadku Państwa pracownika, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy zasiłkowej). Zatem, ustalając podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego, muszą Państwo określić, jakie wynagrodzenie pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował pełny miesiąc kalendarzowy.

W takim przypadku podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego (zasiłku) stanowi:

1) wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy, jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości,

2) wynagrodzenie miesięczne obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które ubezpieczony będący pracownikiem był zobowiązany przepracować w tym miesiącu, jeżeli przepracował choćby 1 dzień,

3) kwota zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłacona za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego przysługuje zasiłek chorobowy, jeżeli ubezpieczony będący pracownikiem nie osiągnął żadnego wynagrodzenia (art. 37 ustawy zasiłkowej).

W związku z tym, że wynagrodzenie przysługujące Państwa pracownikowi zostało określone w umowie o pracę w stałej miesięcznej wysokości, podstawą wymiaru zasiłku jest pełna kwota tego wynagrodzenia pomniejszona o składki finansowane przez pracownika w wysokości 13,71% podstawy wymiaru. Zatem podstawa wynagrodzenia chorobowego będzie wynosić 1380,64 zł, co wynika z wyliczenia 1600 zł - (1600 zł x 13,71%).

Zakładając, że pracownikowi przysługuje świadczenie chorobowe w wysokości 80% podstawy wymiaru, kwota wynagrodzenia chorobowego (zasiłku) za 1 dzień wyniesie 36,82 zł, czyli 1380,64 zł x 80% = 1104,51 zł; 1104,51 zł : 30 = 36,82 zł, a wynagrodzenie chorobowe 73,64 zł, czyli 36,82 zł x 2 dni choroby we wrześniu.

Za wrzesień br. powinni Państwo wypłacić pracownikowi wynagrodzenie za pracę w kwocie 1493,34 zł, czyli 1600 zł : 30 = 53,33 zł; 53,33 zł x 2 dni choroby we wrześniu = 106,66 zł; 1600 zł - 106,66 zł = 1493,34 zł.

Do wypłaty zasiłku chorobowego przez ZUS po ustaniu zatrudnienia powinni Państwo przekazać do ZUS oryginał zaświadczenia lekarskiego ZUS ZLA oraz zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3. Ponieważ ZUS ZLA obejmuje również okres po ustaniu zatrudnienia, należy pozostawić w swoich dokumentach kopię zwolnienia poświadczoną za zgodność z oryginałem. W dokumentacji należy również zachować potwierdzoną kopię zaświadczenia Z-3.

WAŻNE

Pracodawca powinien pozostawić w swojej dokumentacji kopie dokumentów przekazywanych do ZUS za pracownika chorującego po ustaniu zatrudnienia.

Magdalena Wypijewska

specjalista ds. ubezpieczeń społecznych

PODSTAWA PRAWNA

w art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8, ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.)

w art. 4, art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 1, ust. 4, ust. 5, art. 36, art. 37 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.); zwana ustawą zasiłkową

w § 11 rozporządzenia z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalenia wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczenia odszkodowań, odpraw, dodatkowych wyrównań do wynagrodzeń oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 62, poz. 289 ze zm.)

w art. 92 § 1-4 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.)