Czy ze środków zfśs można sfinansować operację pracownika, która nie jest refundowana przez NFZ

Z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej: zfśs) nie można udzielać pożyczek na wydatki o charakterze zdrowotnym. Mogą natomiast Państwo udzielić pracownicy pomocy finansowej w formie tzw. zapomogi w celu pokrycia kosztów operacji, jeżeli zapis regulaminu zfśs obowiązującego w Państwa firmie przewiduje taką możliwość oraz sytuacja życiowa, rodzinna i materialna tej pracownicy uzasadnia jej przyznanie.

Środki z funduszu mogą być przyznane m.in. na pomoc materialną (rzeczową i finansową). Osobom uprawnionym do korzystania z zfśs, tj.: pracownikom i ich rodzinom, emerytom i rencistom - byłym pracownikom i ich rodzinom oraz innym osobom, którym pracodawca przyznał w regulaminie taką możliwość, może zostać udzielona pomoc finansowa z zfśs.

Szczegółowe zasady udzielania świadczeń z zfśs pracodawca powinien określić w regulaminie zakładowej działalności socjalnej.

Usługi w zakresie opieki zdrowotnej nie są działalnością socjalną pracodawcy w myśl ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. W związku z tym z zfśs nie można udzielać pożyczek na sfinansowanie wydatków pracownika uzasadnionych jego sytuacją zdrowotną.

Pracodawca może jednak udzielić pracownikowi z zfśs tzw. zapomogi na wydatki o charakterze zdrowotnym, np. operacje, zabiegi medyczne. Pomoc finansowa przyznana w formie zapomogi ma charakter bezzwrotny i nie może być świadczeniem przyznawanym regularnie, w pewnych odstępach czasowych. Powinna być ona przyznawana wyłącznie uprawnionym osobom, spełniającym określone warunki związane ze zdarzeniem losowym, jakim jest m.in. choroba pracownika i konieczność przeprowadzenia operacji. Dopuszczalny jest zatem w regulaminie zfśs zapis umożliwiający udzielenie pomocy finansowej - osobie uprawnionej do korzystania z funduszu - zapomogi na cele zdrowotne, np. na sfinansowanie zabiegu medycznego, z uwzględnieniem sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej tej osoby.

Jedynymi kryteriami, od których uzależnione jest przyznanie z zfśs pomocy finansowej oraz jej wysokość, są sytuacje: życiowa, rodzinna i materialna. Zatem pracodawca przy przyznawaniu pomocy materialnej z funduszu nie może stosować jako kryterium uprawniającego do otrzymania zapomogi np. okresu zatrudnienia pracownika w firmie. W związku z tym krótki staż pracy pracownicy (4 miesiące) w Państwa firmie nie ma wpływu na przyznanie jej pomocy finansowej z zfśs.

Świadczenia finansowe powinny być przyznawane osobie uprawnionej dopiero po zbadaniu jej sytuacji materialnej, rodzinnej i życiowej. W każdym przypadku należy przeanalizować sytuację osoby wnioskującej o pomoc finansową pod kątem zasadności przyznania takiej zapomogi.

Brak zapisu w regulaminie zfśs uwzględniającego możliwość udzielenia przez pracodawcę pomocy materialnej (finansowej i rzeczowej) uniemożliwia przyznanie zapomogi pracownikowi.

Wszystkie świadczenia socjalne, w tym również pomoc finansowa w formie zapomogi, mają charakter uznaniowy. Oznacza to, że osoba uprawniona do korzystania z zfśs, pomimo przysługujących jej uprawnień wynikających z ustawy i regulaminu zfśs, może nie otrzymać świadczenia, o które się ubiega, lub otrzymać je w innej wysokości niż pozostałe osoby ubiegające się o taką pomoc.

Zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci, ze względu na szczególne okoliczności ich przyznawania oraz ich przeznaczenie, podlegają zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych do łącznej kwoty 2280 zł w roku podatkowym. Limit tego zwolnienia obejmuje zapomogi bez względu na źródło ich finansowania (również te udzielane z zfśs).

Od zapomóg wypłaconych z zfśs, podobnie jak i od innych świadczeń finansowanych z tego funduszu, pod warunkiem że świadczenia te zostały przyznane w związku z prowadzoną działalnością socjalną w rozumieniu ustawy o zfśs, nie odprowadza się składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, bez względu na wartość tych zapomóg.

MAGDALENA OPALIŃSKA

specjalista w zakresie prawa pracy

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1, art. 8 ust. 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 592; ost. zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 1645),

● art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 361; ost. zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 915),

● § 2 pkt 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 127, poz. 860).