Odpowiedzialność pracodawcy i pracownika za wyrządzenie szkody osobie trzeciej

Przy wypełnianiu obowiązków pracowniczych pracownik może wyrządzić swoim działaniem bądź zaniechaniem szkodę osobie trzeciej. Do jej naprawienia jest zobowiązany co do zasady tylko pracodawca, któremu względem pracownika przysługuje roszczenie regresowe z tego tytułu. Obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody będzie natomiast obciążał pracownika, w sytuacji gdy spowoduje szkodę umyślnie oraz gdy nie ma ona związku z wykonywaniem przez niego obowiązków pracowniczych.

Odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy za szkodę, którą pracownik wyrządził osobie trzeciej przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych, nawiązuje do zasady, że to pracodawca ponosi ryzyko związane z prowadzeniem działalności. Zasada ryzyka pracodawcy jest sformułowana w art. 117 § 2 k.p., zgodnie z którym pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka. Uwzględniając silniejszą pozycję pracodawcy, ustawodawca wprowadził instrumenty ograniczające do minimum odpowiedzialność pracownika z tytułu szkody wyrządzonej osobie trzeciej przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych.

Zasady odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej

Przepis ten wyłącza zatem odpowiedzialność pracownika na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych wobec osoby trzeciej za wyrządzoną szkodę (art 417-421, art. 430, art. 474 k.c.). Można zatem stwierdzić, że art. 120 § 1 k.p. reguluje zagadnienie z zakresu prawa cywilnego przez wyłączenie roszczenia, jakie przysługuje osobie poszkodowanej na podstawie prawa cywilnego w stosunku do sprawcy szkody, którym jest pracownik. Fakt, że osoba fizyczna jest pracownikiem, powoduje wyłączenie możliwości skierowania przeciwko niemu bezpośrednich roszczeń od poszkodowanej osoby trzeciej przy spełnieniu ustawowych przesłanek. Warto w tym miejscu przywołać uzasadnienie do uchwały Sądu Najwyższego z 13 maja 1975 r. (III PZP 5/75, OSP 1976/7-8/135), w której sąd stwierdził, że art. 120 § 1 k.p. wprowadził istotną modyfikację zasad odpowiedzialności wynikających z przepisów Kodeksu cywilnego o czynach niedozwolonych, ograniczając podmiotowe uprawnienia osoby trzeciej do żądania odszkodowania wyłącznie od pracodawcy.