PRZESTÓJ W PRACY I WYNAGRODZENIE ZA CZAS NIEWYKONYWANIA PRACY

Ryszard Sadlik

sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach

w wynagrodzenie przestojowe

w gotowość do pracy

Przestój w pracy stanowi niezaplanowaną przerwę w wykonywaniu pracy, spowodowaną zaburzeniami w normalnym funkcjonowaniu zakładu pracy.

Jeśli przestój jest spowodowany okolicznościami niezawinionymi przez pracowników, to zachowują oni prawo do wynagrodzenia za ten czas. Pracownik ma także prawo do wynagrodzenia za czas gotowości do pracy, jeśli doznał przeszkód w jej wykonywaniu ze strony pracodawcy.

W praktyce występują w tym zakresie istotne spory, które wiążą się zwykle z kwestią wynagrodzenia na rzecz pracowników. Sporne bywają także i inne przypadki dotyczące wypłaty wynagrodzenia za okres niewykonywania pracy. Dlatego też warto zwrócić uwagę na orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące przestoju oraz wynagrodzenia za okres niewykonywania pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy.

Pojęcie przestoju

Nie stanowi przestoju ograniczenie produkcji wywołane zmniejszeniem popytu na wyroby (art. 81 k.p.). W warunkach gospodarki rynkowej trudności ze zbytem wyrobów są zjawiskiem normalnym, dającym się przewidzieć i wymagającym programowania (uchwała SN z 16 października 1992 r., I PZP 58/92, OSNCP 1993/6/65).

Stan faktyczny

Orzeczenie powyższe zapadło w sprawie, w której pracownicy domagali się wyrównania wynagrodzenia za czas wykonywania prac zastępczych. Zarzucali oni, że pracodawca naruszył art. 42 § 4 k.p., płacąc im zaniżone wynagrodzenia. Pozwany pracodawca podnosił, że nastąpił u niego przestój i pracownicy zostali oddelegowani do prac zastępczych, dlatego też należne im wynagrodzenie zostało obliczone zgodnie z art. 81 § 3 k.p.

Orzeczenia sądów

Rozstrzygający sprawę sąd I instancji uznał, że pracodawca ma rację i oddalił powództwa pracowników. Uznał, że w pozwanym zakładzie pracy nastąpiło zmniejszenie produkcji, spowodowane spadkiem popytu na wyroby fabryki. Doszło także do przestojów w produkcji i powodowie byli skierowani do niżej wynagradzanych prac transportowo-porządkowych. Pracownicy, nie zgadzając się z tym, złożyli apelacje do sądu II instancji. Sąd ten wobec wątpliwości przedstawił zagadnienie prawne Sądowi Najwyższemu, którego istota sprowadzała się do pytania, czy w sytuacji zaistniałej w pozwanym zakładzie pracy należy przyjąć, że powierzenie im innej pracy niż umówiona mieści się w ramach uprawnień pracodawcy wynikających z art. 81 § 3 k.p., a tym samym, czy powstała sytuacja powinna być kwalifikowana jako przestój, czy też podyktowane względami ekonomicznymi powierzenie pracy zastępczej powinno być oceniane jako zmiana rodzaju pracy na podstawie art. 42 § 4 k.p.