URZĘDNICY PAŃSTWOWI I SAMORZĄDOWI

Dorota Wołoszyn

WSTĘP

Największą grupą pracodawców publicznych są urzędy. Zatrudniają one pracowników na stanowiskach urzędniczych lub pracowniczych. Zajmowanie stanowiska urzędniczego wiąże się zazwyczaj z wyższymi wymaganiami i to zarówno kwalifikacyjnymi (np. w przypadku wyższych stanowisk wymagane jest odpowiednie wykształcenie i staż pracy), jak i odpowiednią postawą pracownika będącego urzędnikiem. Składa się na nią m.in. niekaralność (obecnie - brak prawomocnego skazania wyrokiem sądu karnego) oraz nieposzlakowana opinia. Wynika to przede wszystkim z faktu uczestniczenia urzędnika w sprawowaniu władzy publicznej oraz reprezentowania państwa lub jednostki samorządowej.

Cechą urzędniczych stosunków pracy jest też znacznie bardziej szczegółowa regulacja wielu elementów obligatoryjnych stosunku pracy. Dotyczy to w szczególności wynagrodzeń. Są one niemal w każdym przypadku uregulowane - w całości lub części - przez rozporządzenia wykonawcze Rady Ministrów lub właściwych ministrów zarządzających danym działem administracji. Wynagrodzenia są wówczas ściśle określone i urzędnik niejako wie z góry, w jakiej wysokości może się spodziewać wynagrodzenia oraz jakie elementy płacy mu przysługują.

Kolejną istotną cechą urzędniczych stosunków pracy jest położenie szczególnego nacisku na podnoszenie kwalifikacji i właściwe wykonywanie obowiązków. Służą temu dziś już obowiązkowe w każdym dziale administracji publicznej okresowe oceny kwalifikacyjne.

Niniejsze opracowanie ma na celu przybliżenie podstawowych kwestii, które powiązane są z urzędniczym stosunkiem pracy w dwóch największych grupach pracowników administracji - samorządowców i pracowników urzędów państwowych niebędących członkami korpusu służby cywilnej.

STATUS URZĘDNIKÓW PAŃSTWOWYCH

Podstawowym aktem prawnym regulującym status urzędników państwowych jest ustawa z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (DzU z 2001 r. nr 86, poz. 953 ze zm.). Wskazuje ona urzędy, w których osobom zatrudnionym przysługuje status urzędników państwowych albo innych pracowników urzędów, którzy nie zajmują stanowisk urzędniczych.