Transakcje z jednostkami powiązanymi - identyfikacja i prezentacja w sprawozdaniu finansowym

Sprawozdania finansowe: Pojęcie „powiązanie jednostek” jest bardzo szerokie, co rodzi często poważne problemy przy identyfikacji transakcji pomiędzy takimi podmiotami. Skutki takich transakcji powinny być wykazywane w odpowiednich pozycjach sprawozdania finansowego.

Jednostki powiązane stanowią grupę jednostek składającą się z jednostki dominującej lub znaczącego inwestora oraz jednostek im podporządkowanych, tj. jednostek zależnych, współzależnych i stowarzyszonych (art. 3 ust. 1 pkt 43 ustawy o rachunkowości). Nie ma przy tym znaczenia, w jakim państwie znajduje się ich siedziba (szczegółowe definicje takich jednostek podane są w art. 3 ust. 1 pkt 37-42).

Generalnie do grupy jednostek powiązanych są zaliczane spółki handlowe w rozumieniu przepisów Kodeksu spó- łek handlowych lub prawa handlowego obowiązującego w danym państwie. Jedynie w przypadku jednostek współzależnych dopuszcza się inny status prawny niż spółka handlowa. Oznacza to, że jednostki niebędące spółkami handlowymi, tj. przedsiębiorstwa państwowe czy spółdzielnie, które posiadają jednostki faktycznie od nich zależne lub z nimi stowarzyszone (z uwagi na liczbę posiadanych w nich udziałów oraz wywieraną kontrolę lub znaczący wpływ), nie mają obowiązku wyodrębniania w sprawozdaniu finansowym danych dotyczących jednostek powiązanych. Również spółki nie są zobowiązane do wyodrębniania w sprawozdaniu sald lub operacji dokonywanych z ich właścicielami, którymi są przedsiębiorstwa państwowe lub spółdzielnie. Jak wiadomo, podany w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości wzór sprawozdania finansowego jest jego wersją minimalną. Nic nie stoi zatem na przeszkodzie, aby również w tych sprawozdaniach finansowych wykazywać transakcje z jednostkami powiązanymi.