Na wstępie należy zaznaczyć, że w okresie zasiłkowym od 1 czerwca 2002 r. do 31 maja 2003 r. obowiązują nowe zasady przyznawania i wypłaty zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych określonych w ustawie z 1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych, zwanej dalej ustawą.

Zmieniły się również zasady dokumentowania prawa do wymienionych wyżej świadczeń. W tym zakresie obowiązuje nowe rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 16 kwietnia 2002 r. w sprawie określenia wzoru wniosku o ustalenie uprawnień do zasiłku rodzinnego, pielęgnacyjnego i wychowawczego, innych dowodów niezbędnych do ustalenia prawa do tych zasiłków oraz szczegółowych zasad i trybu ich wypłaty.

Uprawniony do zasiłku rodzinnego jest każdy obywatel polski zamieszkały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz cudzoziemiec posiadający kartę stałego pobytu lub status uchodźcy, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Zasiłek rodzinny jest świadczeniem powszechnym i o jego przyznanie i wypłatę mogą się ubiegać zarówno osoby pozostające w stosunku pracy, jak i te, które pracę utraciły i mają status osoby bezrobotnej. Inni uprawnieni to np. członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych czy osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub zlecenia.

W okresie zasiłkowym trwającym od 1 czerwca 2002 r. do 31 maja 2003 r. prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie uzyskany w 2001 r. nie przekracza kwoty: