Odsetki w praktyce handlowej

Adam Malinowski - radca prawny

Stan prawny na 10 marca 2009 r.

Wynagrodzenie za używanie pieniędzy

Odsetki stanowią wynagrodzenie za używanie cudzych pieniędzy lub innych rzeczy zamiennych, płatne z reguły w rzeczach zamiennych tego samego rodzaju co dług główny, w stosunku do jego wysokości i czasu trwania używania. Obowiązek płacenia odsetek nie może powstać bez obowiązku zapłaty sumy głównej. Podstawowymi regulacjami dotyczącymi odsetek są art. 359-360 i art. 481-482 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe. Odsetki są płatne periodycznie i mają charakter świadczenia ubocznego wobec wierzytelności głównej, co oznacza, że w zasadzie nie mogą istnieć bez istnienia roszczenia głównego. Są jednak na tyle ściśle związane z roszczeniem głównym, że obowiązek płacenia odsetek nie może powstać bez obowiązku uiszczenia należności głównej i w zasadzie dzieli jej losy. Z takiego stanu rzeczy płyną ważkie konsekwencje praktyczne.

PRZYKŁAD

Spółka z o.o. "Regio" ma roszczenie w stosunku do jednego z kontrahentów, które ma być powiększone o nieprzedawnione odsetki. Wynika ono częściowo

z umowy zastawniczej, a częściowo z poręczenia. W takiej sytuacji zabezpieczenie wynika z mocy prawa. Zabezpieczenie roszczenia dokonane w trybie art. 317 k.c. (zastaw) lub 879 k.c. (poręczenie) zabezpiecza również związane z wierzytelnością odsetki, o ile nie są przedawnione. Z podobną sytuacją mamy do czynienia na gruncie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 124, poz. 1361 z późn. zm.). Otóż w zasadzie zabezpieczenie wierzytelności hipoteką zabezpiecza również roszczenie o nieprzedawnione odsetki. Warto jednak wskazać, że spotykana bardzo często w praktyce obrotu nieruchomościami hipoteka kaucyjna zabezpiecza jedynie odsetki mieszczące się we wpisie hipoteki.