Zabezpieczenie umów w obrocie handlowym
Zabezpieczenie umów w obrocie gospodarczym to temat bardzo ważny, zwłaszcza w obecnej sytuacji gospodarczej, w której pomimo wysokiego wzrostu gospodarczego i ogólnie niezłej kondycji sektora przedsiębiorstw, zatory płatnicze są wciąż na porządku dziennym. W tym kontekście należyte zabezpieczenie wykonania kontraktu nabiera szczególnego kolorytu - może zapewnić firmie płynność finansową w sytuacji zagrożenia nieterminową płatnością. W „Temacie na zamówienie” omawiamy wszelkie zabezpieczenia z wyjątkiem weksla (zachęcamy do lektury PGP nr 42/2006).
Stan prawny na 18 marca 2008 r.
ADAM MALINOWSKI - radca prawny
Kiedy warto skorzystać z zastawu
Do niedawna popularnym zabezpieczeniem był zastaw, który jednak obecnie nie spełnia już zbyt dobrze swej funkcji z powodu przestarzałej i skomplikowanej regulacji i konkurencji z zastawem rejestrowym. Zastaw może stanowić pewną alternatywę w zestawieniu z omówionymi już formami zabezpieczenia, jednak dość ułomną i stąd zasadną tylko przy mniejszych sprawach i możliwości przejęcia rzeczy w posiadanie. Jest on bowiem kłopotliwy z powodu konieczności zabrania i przechowywania rzeczy i sprawdza się np. w lombardach, które jednak również okres swej świetności mają za sobą.
ZAPAMIĘTAJ
Zaletą zastawu jest rzeczowy charakter, który oznacza, że zbycie rzeczy nie prowadzi do wygaśnięcia zastawu, który obciąża rzecz w zasadzie bez względu na stosunki własnościowe.
Jak stanowi art. 306 k.c., w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne. Zastaw można ustanowić także w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej.
Do ustanowienia zabezpieczenia potrzebna jest umowa między właścicielem (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły. Już sam przepis o konieczności wydania rzeczy jest mocno krępujący w warunkach obrotu wolnorynkowego. Dalsze regulacje wyglądają niewiele nowocześniej. Pewnym pocieszeniem dla wierzyciela jest fakt, że jeżeli w chwili ustanowienia zastawu rzecz jest już obciążona innym prawem rzeczowym, zastaw powstały później ma pierwszeństwo przed prawem powstałym wcześniej, chyba że zastawnik działał w złej wierze. Będą to jednak sporadyczne wypadki.
POTRZEBUJESZ POMOCY?