Umowa o dzieło

Około 10 osób wykonuje u mnie pracę na podstawie umowy o dzieło. Ich obowiązki nie odbiegają zasadniczo od pracowników (z wyjątkiem niższego wynagrodzenia). Czy osobie zatrudnionej na podstawie umowy o dzieło należy się urlop albo czas wolny w jakiejś innej formie? - Janina G. z Gdyni

Dziełobiorca nie ma prawa do wypoczynku, jednak trzeba uważać, czy nie mamy do czynienia z obejściem prawa.

Zgodnie z art. 22 § 1 k.p., przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w takich warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Przepisy zatem jasno stanowią, że o kwalifikacji umowy decydują prawa i obowiązki stron, a nie jej nazwa. W tym tonie wypowiedział się również SN, który w wyroku z 5 grudnia 2000 r. (sygn. akt I PKN 127/00, OSNP z 2002 r. nr 15, poz. 356) stwierdził wprost, że możliwe jest ustalenie, że umowa nazwana „umową o dzieło” jest umową o pracę, a w wyroku z 23 stycznia 2002 r. (sygn. akt I PKN 786/00, OSNP z 2004 r. nr 2, poz. 30) wskazał, że umowa nie może mieć mieszanego charakteru, łączącego elementy umowy o pracę i o dzieło.

W środowisku przedsiębiorców niejednokrotnie pokutuje pogląd o wyższości zatrudnienia cywilnoprawnego nad tradycyjną umową o pracę. Tymczasem, choć rzeczywiście możemy nieco zaoszczędzić, takie postępowanie może mieć swój finał na sali sądowej. Nie jest bowiem dopuszczalne zatrudnienie w warunkach pracowniczych na podstawie umowy o dzieło. Umowa ta jest bowiem zwykłą umową cywilną, taką jak np. sprzedaż i nie powinna stanowić podstawy ciągłego zatrudnienia. Zgodnie z art. 627 k.c., przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Chodzi w niej bowiem o wytworzenie pewnego przedmiotu, niekoniecznie materialnego - w każdym jednak razie dającego się zmysłowo poznać i wymierzyć rezultatu i co do zasady na tym się ona kończy. Tymczasem umowa o pracę polega na periodycznym świadczeniu usług w warunkach włączenia pracownika do struktury i działalności firmy oraz przewiduje podporządkowanie go regulaminowi pracy i poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu działania. Pracownik zobowiązuje się przy tym do stałego wypełniania określonego rodzaju zadań, a nie do wykonania określonego zadania. Są to zatem dwie zupełnie inne umowy.