Data publikacji: 27.05.2003
Mieszkaniowe prawa zarządców i lokatorów
Konstytucja RP zapewnia każdemu obywatelowi nienaruszalność mieszkania oraz wskazuje, iż każdy ma prawo do własności. Podkreśla także, że władze publiczne są zobowiązane do prowadzenia polityki sprzyjającej zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, a w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania.
Renata Jęsiak, Wojciech Jęsiak
Stan prawny na 23 maja 2003 r.
Zamieszczenie przepisów dotyczących ochrony lokatorów w Konstytucji RP wskazuje na rangę, jaką mieszkalnictwu nadał prawodawca. Prawa przysługujące właścicielom mieszkań, ochrona lokatorów oraz związane z tym problemy stanowią istotną kwestię, bowiem dotyczą prawie wszystkich obywateli. Zagadnienie to wpływa również na sytuację finansową gospodarstw domowych. Warto więc poznać prawa przysługujące posiadaczom mieszkań, zakres ochrony, jakiej powinni oczekiwać najemcy, korzyści wynikające z założenia wspólnoty mieszkaniowej, oraz ustalić, czy wszyscy muszą obawiać się eksmisji.
Prawo mieszkaniowe tworzy wiele aktów prawnych. Powoduje to, że niewielu właścicieli mieszkań, kamienic, najemców i wynajmujących zna swe prawa i obowiązki oraz potrafi w pełni wykorzystać wszystkie możliwości stworzone przez ustawodawcę. Jest to istotne, bowiem ustawodawca szczegółowo reguluje wszelkie sytuacje, w jakich może znaleźć się potencjalny nabywca lokalu. W ciągu ostatnich kilku lat prawo mieszkaniowe było wielokrotnie nowelizowane. Celem prawodawcy było zapewnienie jak najszerszej ochrony dla wszystkich obywateli, a także dostosowanie prawa do zmiany form prawnych i możliwości praktycznych pozyskiwania mieszkań.
Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 1995 r. nr 54, poz. 288 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2002 r. nr 240, poz. 2058) reguluje powstawanie, funkcjonowanie, organizację gospodarki i organów spółdzielni. Natomiast ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2001 r. nr 4, poz. 27 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2002 r. nr 240, poz. 2058) precyzuje sposób zaspokajania przez spółdzielnie mieszkaniowe potrzeb mieszkaniowych członków spółdzielni i ich rodzin. Pierwotnie ustawodawca przewidywał dwa rodzaje prawa do lokali, tj. spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Następnie przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wprowadziły prawo odrębnej własności lokalu, a zrezygnowano ze spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Jednak ustawa z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 240, poz. 2058), która weszła w życie 15 stycznia 2003 r., przywróciła spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.