Dochodzenie należności cywilnoprawnych

Jednostki samorządu terytorialnego (dalej: JST) w codziennej działalności mają do czynienia głównie ze stosunkami administracyjnoprawnymi. Nie oznacza to jednak, że w ich praktyce nie pojawiają się stosunki cywilne. Jednostka samorządu terytorialnego jest bowiem osobą prawną i występuje w obrocie cywilnoprawnym. W związku z tym niejednokrotnie pojawia się konieczność dochodzenia przez nią należności o charakterze cywilnoprawnym. Najczęściej wynikają one z gospodarowania mieniem, np. z umów najmu, dzierżawy czy z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości, sprzedaży nieruchomości albo rzeczy ruchomych, jak również z tytułu dostawy wody, odprowadzania ścieków, kar umownych itd.

Należy przy tym pamiętać, że ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1634; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2414; dalej: u.f.p.) zobowiązuje jednostki sektora finansów publicznych do ustalania przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania. Aby prawidłowo wypełniać obowiązki związane z gospodarowaniem środkami publicznymi, pracownicy urzędów muszą znać szczegółowe zasady dotyczące regulowania należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym. Odpowiadamy zatem na wybrane pytania w powyższym temacie stawiane przez urzędników podczas szkoleń.

O co urzędnicy pytają na szkoleniach

Kiedy mamy do czynienia z transakcją handlową

problem Czy do należności przysługujących gminie tytułem wynagrodzenia za użytkowanie wieczyste względem przedsiębiorcy można stosować ustawę o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych?

odpowiedź Nie, nie można, ponieważ opłaty z tytułu wynagrodzenia za użytkowanie wieczyste nie są transakcją handlową. Zacznijmy od wyjaśnienia, czym jest transakcja handlowa. Ustawa z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych definiuje ją jako umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością. Akt ten znajduje zastosowanie do transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są co do zasady przedsiębiorcy oraz podmioty z nimi zrównane. Ustawa ta wprowadza wiele mechanizmów ułatwiających przedsiębiorcom odzyskiwanie należności z tytułu transakcji handlowych - m.in. rekompensatę za koszty odzyskiwania należności, odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych (wyższe niż odsetki za opóźnienie uregulowane w art. 481 par. 2 k.c.), ułatwienia w uzyskaniu zabezpieczenia roszczenia.