Budżet obywatelski

Chociaż historia budżetów obywatelskich ma już kilkunastoletnią historię (m.in. w Sopocie uchwalono taki w 2011 r.), to przez wiele lat nie było przepisów definiujących i określających zasady ich funkcjonowania. W 2018 r. to się zmieniło, m.in. art. 5a ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 559; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1561; dalej: u.s.g.) stanowi, że w ramach budżetu obywatelskiego mieszkańcy w bezpośrednim głosowaniu decydują corocznie o części wydatków budżetu gminy. Zadania wybrane w ramach budżetu obywatelskiego są uwzględniane w uchwale budżetowej gminy. Budżet obywatelski jest zatem częścią budżetu jednostki samorządu terenowego, a procedura jego uchwalania jest częścią składową uchwalania budżetu. Przepisy przesądzają też, że rada gminy w toku prac nad projektem uchwały budżetowej nie może usuwać lub zmieniać w stopniu istotnym zadań wybranych w ramach budżetu obywatelskiego.

Dodajmy, że z art. 5a ust. 5 u.s.g. wynika, że utworzenie budżetu obywatelskiego jest obowiązkowe w gminach będących miastami na prawach powiatu, a wysokość budżetu obywatelskiego wynosi co najmniej 0,5 proc. wydatków gminy zawartych w ostatnim przedłożonym sprawozdaniu z wykonania budżetu. W pozostałych miastach decyzja o budżecie obywatelskim jest dobrowolna. Jako że gminy mają wiele wątpliwości, jak prawidłowo stosować przepisy, odpowiadamy na wybrane pytania, które stawiane są podczas szkoleń dotyczących zasad tworzenia i uchwalania budżetu