Odpowiedzialność materialna pracowników i pracodawców

podstawa odpowiedzialności pracownika

Zasady odpowiedzialności materialnej pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy są uregulowane w kodeksie pracy (dalej k.p.) odmiennie niż w kodeksie cywilnym (dalej: k.c.). Nie oznacza to jednak, że kodeks cywilny nie ma w tym zakresie w ogóle zastosowania. Otóż na podstawie art. 300 k.p. do kwestii nieuregulowanych w kodeksie pracy odpowiednie zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego. Dotyczy to w szczególności: pojęcia szkody, pomocnictwa czy okoliczności wyłączających bezprawność pracownika. Należy też podkreślić, że zasady odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy są co do zasady łagodniejsze niż ogólne zasady odpowiedzialności uregulowane w k.c. Dotyczy to przede wszystkim granic wysokości odszkodowania, jakiego pracodawca może się domagać od pracownika czy granic odpowiedzialności pracownika, (odpowiada on wyłącznie za rzeczywistą stratę poniesioną przez pracodawcę, a nie za utracone korzyści). Łagodniejsze zasady odpowiedzialności odnoszą się jednak do wyrządzenia pracodawcy szkody z winy nieumyślnej. W przypadku umyślnego zachowania pracownika zastosowanie mają zasady ogólne, które sprowadzają się do obowiązku pełnego naprawienia szkody.

Uwaga! Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy na zasadzie winy. Tak więc zakres jego odpowiedzialności jest uzależniony od wykazania przez pracodawcę rodzaju winy i wysokości powstałej szkody.

Przesłanki odpowiedzialności pracownika

Zgodnie z art. 114 k.p. pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według zasad określonych w przepisach kodeksu pracy. Przesłankami odpowiedzialności pracownika są:

1) niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych;

2) wina pracownika;

3) szkoda;

4) związek przyczynowy pomiędzy działaniem pracownika a niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków pracowniczych.