Samorządy odczarowały murale. Teraz chcą nimi dobrze zarządzać

W Krakowie działa specjalny zespół, który koordynuje politykę miasta w tym zakresie, w Gdańsku - Dział Rozwoju Przestrzeni Publicznej. Ale i tak projekty wymagają zgód wielu podmiotów, w tym konserwatora zabytków

Wielkoformatowe obrazy ścienne powstają w coraz większej liczbie miast. Kiedyś inspiratorami ich powstawania byli sami artyści albo właściciele danego budynku. Teraz z inicjatywą tworzenia nowych murali coraz częściej wychodzą samorządy. Wiąże się to z koniecznością koordynacji, gdzie i jaki mural ma powstać. Przyznaje to Marek Wójcik, pełnomocnik zarządu Związku Miast Polskich ds. legislacji. - Murale w przestrzeni miejskiej nie są zjawiskiem nowym. Nowością jest natomiast próba zarządzania nimi przez lokalne władze - mówi. Zwraca też uwagę, że nie jest to wyłączna domena wielkich metropolii. Także małe ośrodki próbują się w ten sposób promować albo pokazywać swój potencjał.

Kto się tym zajmuje

W Krakowie za politykę muralową odpowiada 21-osobowy zespół ekspertów powołany w kwietniu tego roku. Zanim powstał, kwestie związane z tworzeniem wielkopowierzchniowych obrazów ściennych i opieka nad nimi były realizowane przez różne komórki i jednostki miejskie, co nie ułatwiało pracy.

- Murale są częścią polityki estetyki miasta, dotykają zagadnień konserwacji, zarządzania dziedzictwem kulturowym, uchwał krajobrazowych, marketingu, reklamy, zarządzania budynkami komunalnymi, a nawet zajmowania pasa jezdni - podkreśla Ewelina Sokalskyy, sekretarz krakowskiego zespołu ds. murali. Powołanie wyspecjalizowanej jednostki scaliło te sprawy. - Poza przedstawicielami miasta w zespole są twórcy, badacze zjawiska, kuratorzy i pasjonaci sztuki muralu związani m.in. z branżą reklamową czy turystyczną. Pełnią swoje funkcje społecznie, nie pobierając z tego tytułu diet ani wynagrodzenia - informuje Ewelina Sokalskyy. Na razie nowa komórka funkcjonuje jako projekt pilotażowy. Po roku jej praca zostanie poddana ocenie i weryfikacji. Do tej pory zespół zaopiniował kilka zgłoszeń i opracował wniosek o wydanie opinii ws. murali oraz procedurę określającą zasady ich opiniowania. Procedura ta ma zacząć obowiązywać w ciągu najbliższych tygodni, po podpisaniu zarządzenia przez prezydenta miasta. Zespół przygotował również rekomendacje dla Zarządu Budynków Komunalnych dotyczącą murali, które znajdują się na jego obiektach. Docelowo ma nie tylko opiniować wnioski dotyczące tworzenia nowych murali, lecz także decydować w kwestiach tych obrazów ściennych, które już istnieją (podejmować decyzje, czy je zamalowywać i uwalniać ściany na nowe dzieła, czy konserwować), wybierać odpowiednie lokalizacje, np. biorąc pod uwagę związek tematyki muralu z miejscem i jego historią. Ma także prowadzić bazę tych dzieł i promować dobre standardy w powstawaniu murali.