Uchwały budżetowe: takie nieprawidłowości stwierdzają w nich regionalne izby obrachunkowe

Jednostkom samorządu terytorialnego na uchwalenie tegorocznych budżetów zostało niewiele czasu. Zgodnie z art. 239 ustawy o finansach publicznych należy to bowiem zrobić do 31 stycznia roku budżetowego. Uchwały będą weryfikowane przez organy nadzoru, czyli regionalne izby obrachunkowe, ale - co istotne - stwierdzone przez nie naruszenia nie dyskwalifikują automatycznie tych aktów. Izby wyznaczają bowiem jednostce określony termin na naprawę danej nieprawidłowości. W niniejszym tekście przybliżone zostaną - na autentycznych przykładach - typowe naruszenia, które mogą być stwierdzone przez RIO.

► Gmina podjęła uchwałę budżetową i równolegle wymaganą uchwałę w sprawie wieloletniej prognozy finansowej. Okazało się jednak, że źródła pokrycia deficytu są różne w obu tych dokumentach, np. w budżecie są kredyty, a w WPF pożyczki, albo w budżecie są wolne środki, a WPF nadwyżka budżetowa. Czy takie rozbieżności są dopuszczalne?

Skoro przedmiotowe zapytanie dotyczy uchwały budżetowej i uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej, warto wstępnie wspomnieć, że są to podstawowe dokumenty w zakresie gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego. Oba są równie ważne i w perspektywie nowego roku kalendarzowego powinny być uchwalone niemal równocześnie. Świadczy o tym art. 230 ust. 6 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.), z którego wynika, że uchwałę w sprawie wieloletniej prognozy finansowej organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmuje nie później niż uchwałę budżetową.

Odnośnie do wskazanych w zapytaniu dokumentów należy też odnotować, że każdy z nich powinien zawierać pozycje składające się na tzw. źródła pokrycia deficytu budżetowego. Dotyczy to zarówno uchwały budżetowej, jak i wieloletniej prognozy finansowej. Od strony formalno-prawnej w aspekcie uchwały budżetowej na uwagę zasługuje art. 212 ust. 1 pkt 3 u.f.p., gdzie postanowiono, że uchwała budżetowa określa kwotę planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego wraz ze źródłami pokrycia deficytu albo przeznaczenia nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Natomiast wymóg wykazania źródeł pokrycie planowanego deficytu w wieloletniej prognozie finansowej ma podstawę w art. 226 ust. 1 pkt 4 u.f.p., gdzie postanowiono, że wieloletnia prognoza finansowa powinna być nie tylko realistyczna, lecz także musi określać dla każdego roku objętego prognozą co najmniej przeznaczenie nadwyżki albo sposób sfinansowania deficytu.