W obliczu wyroku TK samorządy mają bardzo mocną podstawę do roszczeń

Tomasz Zalasiński: Trybunał precyzyjnie wskazał źródło problemu konstytucyjnego, czyli niedoszacowanie świadczeń opieki zdrowotnej. Prawidłowe wykonanie jego wyroku powinno zatem zmierzać przede wszystkim do stworzenia systemu pozwalającego na realną ich wycenę oraz jej sukcesywną korektę

fot. Materiały prasowe

dr Tomasz Zalasiński, radca prawny w Kancelarii DZP, członek Zespołu Ekspertów Prawnych Fundacji im. S. Batorego, współprzewodniczący komisji ekspertów ds. zdrowia w Biurze RPO, reprezentował przed TK wnioskodawcę w sprawie K 4/17.

29 maja wygaśnie przepis ustawy o działalności leczniczej zakwestionowany przez TK (w listopadzie 2019 r. trybunał zdecydował, że straci on moc po 18 miesiącach) dotyczący pokrywania strat SPZOZ-ów (samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, w tym wypadku chodzi głównie o szpitale) przez samorządy będące ich organami założycielskimi. Resort zdrowia stoi na stanowisku, że nie powstanie w związku z tym luka prawna. Pan jest jednak innego zdania. Dlaczego?

Nie podzielam w tym zakresie stanowiska resortu. Wyrok, o którym mowa, wymaga pilnego wykonania i nie ma co do tego najmniejszych wątpliwości. Dodam, że tego samego zdania jest też Trybunał Konstytucyjny, który w sprawozdaniu rocznym ze swej działalności wskazuje wyrok w sprawie K 4/17 jako jedyny wymagający pilnego wykonania, podkreślając, że w przeciwnym razie dojdzie do powstania istotnej luki w prawie. Problem konstytucyjny, na który zwrócił uwagę TK, wymaga bowiem rozwiązania systemowego, a derogacja trybunalska wynikająca z wyroku jest w tym zakresie niewystarczająca. Warto przypomnieć, że źródłem problemu konstytucyjnego w świetle wyroku TK jest wadliwy system wyceny świadczeń opieki zdrowotnej, którego funkcjonowanie prowadzi do przeniesienia ciężaru finansowego tych świadczeń z NFZ na SPZOZ-y oraz - poprzez zastosowanie art. 59 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej - jednostki samorządu terytorialnego. Usunięcie tego ostatniego przepisu z systemu prawnego w zakresie wskazanym w wyroku TK nie przywróci w pełni stanu zgodności z Konstytucją RP. Pierwszym krokiem mającym na celu wykonanie tego wyroku powinno być bowiem stworzenie ram normatywnych gwarantujących, że NFZ będzie pokrywał faktyczny koszt świadczeń, a nie jak dotychczas, jego część. NFZ jest do tego od dawna zobowiązany na podstawie odrębnej ustawy, lecz wadliwa taryfikacja świadczeń ten obowiązek wypacza, obciążając nim SPZOZ oraz samorząd.