Dotyczy:

ubezpieczeń społecznych niani

Akt prawny:

art. 50-53 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. Nr 45, poz. 235)

Wejście w życie:

1 października 2011 r.

Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne za nianię będzie opłacał ZUS lub rodzic (płatnik składek). Za nianię przepisy ustawy uznają osobę fizyczną sprawująca opiekę nad dziećmi na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami k.c. stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanej dalej umową uaktywniającą. Niania sprawuje opiekę nad dziećmi w wieku od ukończenia 20 tygodnia życia. Umowa uaktywniająca jest zawierana w formie pisemnej między nianią a rodzicami albo rodzicem samotnie wychowującym dziecko.  ZUS będzie opłacał składki, od podstawy stanowiącej kwotę nie wyższą niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego zgodnie z przepisami o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, rodzic zaś od podstawy stanowiącej kwotę nadwyżki nad kwotą minimalnego wynagrodzenia  - na zasadach określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Za nianię, która przystąpiła dobrowolnie na swój wniosek do ubezpieczenia chorobowego, składki na to ubezpieczenie będzie opłacał rodzic na zasadach określonych dla zleceniobiorców w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych. ZUS będzie opłacał składki gdy spełnione zostaną łącznie określone warunki (gdy niania została zgłoszona przez rodzica do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, gdy rodzice albo rodzic samotnie wychowujący dziecko są zatrudnieni, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych lub prowadzą pozarolniczą działalność, gdy dziecko nie jest umieszczone w żłobku, klubie dziecięcym oraz nie zostało objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna). W przypadku utraty przez rodziców albo rodzica samotnie wychowującego dziecko zatrudnienia, zaprzestania świadczenia usług na podstawie umowy cywilnoprawnej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych lub działalności pozarolniczej - składki opłaca się przez okres 3 miesięcy od dnia zaistnienia tych przyczyn. Zgodnie z definicją ustawową za rodzica samotnie wychowującego dziecko uznaję się rodzica będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo rodzica, w stosunku do którego orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, a także rodzica pozostającego w związku małżeńskim, jeżeli jego małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. ZUS nie będzie opłacać składek, gdy rodzic dziecka korzysta z ulgi na podstawie umowy aktywizacyjnej (o której mowa w art. 61c ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w brzmieniu obowiązującym przed 26 października 2007 r.) z osobą bezrobotną w celu wykonywania pracy zarobkowej w gospodarstwie domowym lub umowa uaktywniająca została zawarta między nianią a osobami pełniącymi funkcję rodziny zastępczej zawodowej. Przepisy ustawy zobowiązują rodzica (płatnika składek) do niezwłocznego informowania ZUS o każdej zmianie mającej wpływ na opłacanie składek, w szczególności o rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy uaktywniającej.