Instrumenty finansowe - klasyfikacja i charakterystyka

Pojęcie instrumentu finansowego zostało wprowadzone do polskiego prawa bilansowego w 2000 r. Jednak w ustawie podano jedynie ogólne definicje i zasady, a szczegółowe rozwiązania zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U. Nr 149, poz. 1674 z późn.zm.).

Krajowe regulacje są w dużej mierze wzorowane na rozwiązaniach międzynarodowych, zawartych w MSR 32 „Instrumenty finansowe: ujawnianie i prezentacja” oraz MSR 39 „Instrumenty finansowe - ujmowanie i wycena”.

Aby w pełni zrozumieć istotę instrumentu finansowego, konieczne jest wyjaśnienie terminów: aktywa finansowe, instrumenty kapitałowe oraz zobowiązania finansowe (patrz tabela 1).

Z definicji wynika zatem, że w rezultacie zawarcia kontraktu, będącego instrumentem finansowym, jedna ze stron wykazuje w swoim bilansie aktywa finansowe (trwałe lub obrotowe), natomiast druga strona wykazuje albo instrument kapitałowy w kapitale własnym, albo zobowiązanie finansowe (krótko- lub długoterminowe). Przedstawiono to graficznie na rysunku 1.